ORIGINAL_ARTICLE
تنوع خردزیستگاه و ارزش بومشناسی درختان زیستگاهی در تودههای راش شرقی
ارزیابی سطح تنوع و ارزش اکولوژیک زیستگاههایخرد، شاخصی برای ارزیابی تنوع زیستی در بومسازگانهای جنگلی است. این پژوهش باهدف ارزیابی سطح تنوع و ارزش اکولوژیک زیستگاههایخرد در جنگلهای راش در پارسل 435 طرح شیرقلاع در شرق استان گیلان انجام شد. بهاین منظور، سه قطعهنمونه یک هکتاری انتخاب شد و در هر قطعهنمونه تمامی درختان زنده و خشک سرپا بهمنظور بررسی وجود هر یک از زیستگاههایخرد بررسی و مشخصههای آنها شامل قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، تعداد و نوع زیستگاهخرد ثبت شد. برای تحلیل وضعیت تنوع زیستگاههایخرد، شاخصهای تنوع آلفا، بتا و گاما، شاخص غنای مارگالف، شاخصهای تنوع شانون-وینر و سیمپسون و شاخص یکنواختی پیلو محاسبه شد. درمجموع تعداد 147 زیستگاهخرد بر روی 87 درخت زیستگاهی (معادل 2/24 زیستگاهخرد به ازا هر یکصد اصله درخت سرپا) شناسایی شد. حفرههای دارکوب فراوانترین و میکروسویل، کمیابترین زیستگاهخرد بودند. درختان دارای حفره شامل حفرههای دارکوب، حفرههای روی تنه، حفرههای شاخههای اصلی و حفرههای روی گورچه بیش از نیمی از کل زیستگاههایخرد را به خود اختصاص دادند (53 درصد) که اغلب بر روی درختان زنده (6/68 درصد) از گونه راش شرقی (3/77 درصد) مشاهده میشوند. میانگین تنوع آلفا، بتا و گاما به ترتیب 99/1، 63/5 و 11 به دست آمد. مقدار شاخص ارزش اکولوژیک زیستگاه، 2/13 محاسبه شد و فراوانترین آن در کلاسه 10-20 سانتیمتر مشاهده شد. در یک جمعبندی میتوان بیان کرد که حفظ و نگهداری درختان زیستگاهی قطورتر از یک متر بهمنظور تأمین زیستگاهخرد و حفظ تنوع زیستی در جنگلها توصیه میشود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_113952_8da0a060fee502fcba8fa9ae7688f9dd.pdf
2020-08-22
147
160
آشیانه
تنوع زیستی
جنگلشناسی همگام با طبیعت
حفره دارکوب
شکاف تنهای
کیومرث
سفیدی
kiomarssefidi@gmail.com
1
دانشیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
LEAD_AUTHOR
سید محمد معین
صادقی
moeinsadeghi@ut.ac.ir
2
دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی مقدار ترسیب کربن زیستتوده و خاک در تودههای تحت زغالگیری بلوط ایرانی (مطالعۀ موردی: منطقۀ بسطام شهرستان الشتر)
فرایند زغالگیری و سوختن چوب یکی از علل افزایش غلظت کربن در اتمسفر است. این فعالیت با قطع درختان در منطقۀ زغالگیری به کاهش تراکم درختان میانجامد که در نتیجه قابلیت رویشگاه در ترسیب کربن دچار تغییراتی میشود. با توجه به اهمیت موضوع و وجود مشکلات و معضلات ناشی از افزایش کربن اتمسفری، نقش خاک و زیستتودۀ جنگلی در ترسیب کربن حائز اهمیت است. بهمنظور بررسی اثر عملیات زغالگیری بر مقدار ترسیب کربن، چهار کوره در منطقۀ بسطام شهرستان الشتر انتخاب و پنج قطعهنمونه به ابعاد 10×10 متر به فواصل 20، 40، 60، 80 و 100 متر در چهار جهت اصلی هر کوره پیاده شد. در منطقۀ شاهد (خارج از منطقۀ زغالگیری) و قطعهنمونهها زیستتودۀ روزمینی و زیرزمینی درختان، ترسیب کربن درختی، پوشش علفی و خاک اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار ترسیب کربن خاک بهترتیب در عمق 0 تا 15 سانتیمتری خاک توده شاهد (021/2762 تن در هکتار) و فاصلۀ 60 متری (601/1663 تن در هکتار) از کوره بود. همچنین بیشترین مقدار ترسیب کربن درختان در منطقۀ شاهد (515/3 تن در هکتار) و کمترین آن نیز مربوط به فاصلۀ 20 متری از کوره بود (116/2 تن در هکتار). نتایج مربوط به ترسیب کربن پوشش علفی و لاشریزهها نیز نشان داد که بین فواصل مختلف و منطقۀ شاهد اختلاف معنیداری وجود نداشت. بهطور کلی نتایج این تحقیق حاکی از آن است که با افزایش فاصله از کورۀ زغالگیری، ترسیب کربن خاک و درختی افزایش مییابد بنابراین باید فرایند زغالگیری در غرب کشور کنترل و مدیریت شود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_113991_73e9ed0e288503c54e17537012ae7a38.pdf
2020-08-22
161
174
اثرهای زغالگیری
بلوط ایرانی
کوره
کربن آلی
زهرا
رستمی
zahrarostami1994@yahoo.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر
AUTHOR
فرهاد
قاسمی آقباش
f.ghasemi@malayeru.ac.ir
2
استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر
LEAD_AUTHOR
ایمان
پژوهان
imanpazhouhan@gmail.com
3
استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر شدت تخریب جنگل بر پویایی فعالیتهای میکروبی و بیوشیمی خاک در بخش جلگهای نوشهر
با توجه به تخریب بخشهای وسیعی از جنگلهای جلگهای شمال ایران و کاهش تراکم درختان، فرض بر آن است که عوامل کنترلکنندة چرخة عناصر غذایی و پویایی رویشگاهها نیز تغییرات معنیداری را نمایش دهند. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر شدتهای مختلف تخریب جنگل و تغییر تراکم درختان بر پویایی فعالیتهای میکروبی و فرایندهای بیوشیمی خاک انجام گرفت. پس از جنگلگردشی، سه محدودة جنگلی با شدتهای تخریب زیاد (جنگل تخریبیافته، هشت درخت در هکتار)، متوسط (جنگل دستخورده، 185 درخت در هکتار) و کم (جنگل حفاظتشده، 321 درخت در هکتار) با غالبیت درختان ممرز و انجیلی در بخش جلگهای شهرستان نوشهر انتخاب شد. در مجموع 15 نمونه خاک از هر محدودة جنگلی به آزمایشگاه انتقال داده شد و مشخصههای فیزیکوشیمیایی، فعالیتهای میکروبی (تنفس پایه، برانگیخته و زیتودههای میکروبی کربن، نیتروژن و فسفر) و فرایندهای بیوشیمی (نرخهای خالص آمونیاکی شدن، نیتراتی شدن و معدنی شدن نیتروژن) خاک اندازهگیری شد. نتایج حاکی از آن است که در رویشگاه جنگلی حفاظتشده (تخریب کم)، فعالیتهای میکروبی، نرخ خالص آمونیاکی شدن (هر دو فصل تابستان و پاییز) و معدنی شدن نیتروژن (در فصل تابستان) بیشتر است. این موارد با مقادیر بیشتر مشخصههای رس، رطوبت، حاصلخیزی خاک تحت این رویشگاه جنگلی ارتباط دارد. درحالی که رویشگاههای جنگلی دخالتشده (شدتهای تخریب متوسط و زیاد) بهطور کلی فعالیتهای میکروبی کمتر و فرایند معدنی شدن کندتری دارند. نتایج مطالعة حاضر بیانگر آن است که تخریب رویشگاههای جنگلی تأثیرات منفی بر بسیاری از شاخصهای میکروبی و فعالیتهای بیوشیمی مرتبط با چرخههای عناصر غذایی خاک دارد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114044_537ea625e26018a46b294f81b3e78f18.pdf
2020-08-22
175
188
آمونیاکی شدن
تنفس میکروبی
جنگل جلگهای
نرخ خالص معدنی شدن نیتروژن
نیتراتی شدن
میلاد
عزیزی مهر
milad.azizi@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسیارشد علوم و مهندسی جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
یحیی
کوچ
yahya.kooch@yahoo.com
2
استادیار گروه مرتعداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
سیدمحسن
حسینی
hosseini@gmail.com
3
استاد گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر جنگل بر معیشت خانوارهای روستایی و عشایری شهرستان کوهدشت
درآمد حاصل از جنگل سهم بزرگی از درآمد کل خانوار در بسیاری از جوامع جنگلنشین زاگرس است. هدف این پژوهش، بررسی وابستگی معیشتی جنگلنشینان به منابع جنگلی در منطقۀ همیان- ضرون شهرستان کوهدشت در زاگرس مرکزی است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 215 خانوار در 30 روستای منطقه بهدست آمد. انتخاب نمونهها در هر روستا با نمونهگیری تصادفی انجام گرفت. دادههای اجتماعی - اقتصادی با پرسشنامه، مصاحبۀ شفاهی با مردم و مشاهدۀ مستقیم در سال 1396 جمعآوری شدند. ابتدا تأثیر درآمد حاصل از جنگل در اقتصاد خانوار برآورد شده و سپس خط فقر و شاخصهای فقر و نابرابری درآمدی و رفاه اجتماعی شامل: نسبت سرشمار، شکاف فقر، فوستر، گریر و توربک، آمارتیاسن، ضریب جینی و سطح رفاه اجتماعی خانوارها با و بدون در نظر گرفتن درآمد حاصل از جنگل محاسبه شد. عوامل مؤثر بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل با تحلیل رگرسیون چندگانه بررسی شد. نتایج نشان داد که خانوارهای جنگلنشین 9/34 درصد از درآمد خالص سالیانۀ خود را از جنگل بهدست میآورند. با حذف درآمد جنگل، همۀ شاخصهای فقر و ضریب جینی افزایش و سطح رفاه اجتماعی خانوارها کاهش یافته است. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که بعد خانوار و ارزش دامهای خانوار با اثر مثبت و فاصله از جنگل، درآمد کشاورزی و درآمدهای خارج از مزرعۀ خانوار با اثر منفی بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل معنیدار شدند. با توجه به این عوامل میتوان به تعادل بین بهبود معیشت خانوارهای فقیر روستایی و عشایر و بهرهبرداری پایدار از منابع جنگلی دست یافت.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114045_caf2a895e23b443816ea40342fb531fa.pdf
2020-08-22
189
202
جنگلنشینان
شاخصهای فقر و نابرابری
لرستان
همیان- ضرون
زیبا
پیرمحمدی
pirmohammadiz2020@gmail.com
1
دانشجوی دکتری علوم جنگل، گروه علوم جنگل، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام
AUTHOR
علی
مهدوی
a_amoli646@yahoo.com
2
دانشیار گروه علوم جنگل، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام
LEAD_AUTHOR
محمد
عواطفی همت
avatefi@ut.ac.ir
3
استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
AUTHOR
محمد
سلاورزی
fileman89@gmail.com
4
استادیار گروه معماری، دانشکدۀ فنی، دانشگاه ایلام، ایلام
AUTHOR
آرزو
سلطانی
arezoo.soltani@hvl.no
5
دانشیار گروه علوم زیستی، دانشگاه نروژ، نروژ
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تغییرپذیری تراکم و زیستتودة کرمهای خاکی با مشخصههای خاک بعد از تغییر کاربری اراضی جنگلی
کرمهای خاکی، از مهمترین شاخصهای اکولوژیک در ارزیابی کیفیت خاک اکوسیستمهای خاکی قلمداد میشوند. در این پژوهش، با هدف ارزیابی تغییر کاربری اراضی جنگلی بر تراکم و زیستتودة کرمهای خاکی و برخی مشخصههای خاک، در چهار کاربری مختلف جنگل کمتر دستخورده، جنگل بهرهبرداریشده، زراعت آبی (یونجه) و باغ (سیب و گلابی) در منطقهای در اطراف روستای یعقوبآباد در جنگلهای بانه، 40 پروفیل خاک بهصورت کاملاً تصادفی انتخاب و نمونههای خاک و کرم خاکی از عمق 25-0 سانتیمتری برداشت شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی سبب کاهش کربن آلی خاک در کاربریهای مختلف نسبت به کاربری جنگل کمتر دستخورده (95/2 درصد) شده است. کاربری جنگل بهرهبرداریشده نسبت به دیگر کاربریها کمترین مقادیر فسفر و هدایت الکتریکی را به خود اختصاص داد. در سایر فاکتورهای خاک نیز از جمله نیتروژن، C/N، پتاسیم، pH، درصد رطوبت و درصد سنگریزه اختلاف معنیداری وجود داشت. همچنین، بیشترین تراکم کرمهای خاکی به کاربری جنگل کمتر دستخورده (8/204 در مترمکعب) و کمترین مقدار آن به کاربری جنگل بهرهبرداریشده (8/44 در متر مکعب) تعلق داشت. در مجموع تراکم کرمهای خاکی با زیستتودة آنها و همچنین با درصد تاجپوشش درختان همبستگی مثبت معنیدار و با درصد سنگریزه و درصد بیرونزدگی خاک همبستگی منفی معنیداری نشان داد. همچنین افزایش زیستتودة کرمهای خاکی همبستگی مثبت معنیداری با کربن آلی، نیتروژن کل و رطوبت خاک و همبستگی منفی معنیداری با درصد بیرونزدگی خاک نشان داد. در نهایت میتوان گفت تغییر کاربری اراضی جنگلی و بهرهبرداری در جنگل، می تواند سبب کاهش تراکم کرمهای خاکی شود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114047_e1cc031f648a4014688830662f867056.pdf
2020-08-22
203
218
تغییر کاربری
جنگل زاگرس
شاخص زیستی
فاکتورهای غیرزیستی خاک
منا
مازوجی
monamazouji@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد، گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج
AUTHOR
کیومرث
محمدی سمانی
forester28@yahoo.com
2
استادیار، گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج و مرکز پژوهش و توسعة جنگلداری زاگرس شمالی، بانه
LEAD_AUTHOR
وحید
حسینی
vahidit@yahoo.com
3
استادیار، گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج و مرکز پژوهش و توسعة جنگلداری زاگرس شمالی، بانه
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر پدیدة زوال بلوط بر ویژگیهای مکانیکی ریشة درختان برودار (Quercus brantii Lindl.)
در بین اجزای مختلف پوشش گیاهی، سیستم ریشه در فرایند مسلحسازی خاک و جلوگیری از فرسایش نقش مهمی دارد. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر پدیدة زوال بلوط بر ویژگیهای مکانیکی ریشة درختان برودار (Quercus brantii Lindl.) در بخشی از جنگلهای دینارکوه استان ایلام بود. ابتدا با توجه به دامنة پراکنش قطری درختان منطقه، دو طبقة کمقطر (15 تا 35 سانتیمتر) و قطور (35 تا 55 سانتیمتر) تفکیک و در هر طبقه پنج درخت در سه تیمار درختان سالم، زوال متوسط و زوال شدید بهصورت تصادفی انتخاب شدند. از هر درخت تعدادی نمونة ریشه با حفر خاک (عمق حدود 30 سانتیمتر) در نزدیکی درخت جمعآوری شد و سپس در آزمایشگاه، آزمایشهای کششی ریشه انجام گرفت. نتایج نشان داد که رابطة قطر ریشه-نیروی کششی بهصورت توانی مثبت و رابطة قطر ریشه-مقاومت کششی بهصورت توانی منفی بود. نتایج آنالیز کوواریانس میانگین نیروی کششی و مقاومت کششی ریشه در درختان کمقطر نشان داد که نیرو و مقاومت کششی ریشه بین سه تیمار مورد مطالعه اختلاف معنیداری نداشت، درحالیکه در درختان قطور، نیروی کششی و مقاومت ریشه در درختان سالم بهطور معنیداری بیشتر از درختان با زوال شدید بود. بر اثر زوال، نیروی کششی ریشة درختان در تیمار زوال شدید نسبت به درختان سالم 3/11 درصد در طبقة کمقطر و 7/22 درصد در طبقة قطور کاهش یافته بود. همچنین، مقادیر یادشده در مورد مقاومت کششی حاکی از کاهش بهترتیب 4/13 و 7/19 درصدی بود. یافتههای این پژوهش، سبب آگاهی بهتر در مقابل خطر فرسایش خاک در قسمتهای زوالیافتة بومسازگان زاگرس میشود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114050_56034fd2cc6dc4562aa5346b403ac8b4.pdf
2020-08-22
219
231
زاگرس
فرسایش خاک
مسلحسازی خاک
مقاومت کششی
نیروی کششی
اسما
محمدراد
a.mohamadrad@ut.ac.ir
1
دانشجوی دکتری مهندسی جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
AUTHOR
احسان
عبدی
abdie@ut.ac.ir
2
دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
LEAD_AUTHOR
مهدی
پورهاشمی
doveyse@yahoo.com
3
دانشیار، مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
AUTHOR
باریس
مجنونیان
bmajnoni@ut.ac.ir
4
استاد، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
AUTHOR
آزاده
دلجویی
a.deljooei@ut.ac.ir
5
دکتری مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین فاصلۀ کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی کلنهای پرمحصول تبریزی (Populus nigra L.) در استان آذربایجانغربی
این پژوهش با هدف تعیین فاصلۀ کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی کلنهای پرمحصول تبریزی در استان آذربایجان غربی انجام گرفت. به این منظور، از یک سامانۀ پشتیبان تصمیمگیری به نام مدل زیستی- اقتصادی بهره گرفته شد. این مدل، پویایی متغیرهای زیستی و اقتصادی توده را در زمان شبیهسازی میکند. شهرستانهای ارومیه و نقده بهدلیل فراوانی کاشت کلنهای پرمحصول، انتخاب و صنوبرکاران و خریداران چوب سرپا در این شهرستانها، جامعۀ آماری در نظر گرفته شد. دادههای زیستی (قطر، ارتفاع و جرم حجمیتر) و اقتصادی (قیمت چوب سرپا و هزینهها) بهترتیب به روش میدانی (سرشماری و نمونهگیری تصادفی- منظم) و پیمایشی (مصاحبۀ نیمه ساختاریافته) جمعآوری شد. برای برآورد زیرمدلهای زیستی (مانند رشد و محصول) و اقتصادی (مانند هزینۀ کاشت) از تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تخمینزن حداقل مربعات استفاده شد. مدل زیستی- اقتصادی از تلفیق زیرمدلها در برنامۀ صفحۀ گستردۀ اکسل ساخته شد. در نهایت، ارزش مورد انتظار زمین (معیار فاستمن) برای گسترۀ وسیعی از فواصل کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت شبیهسازی شد. یافتهها نشان داد که فاصلۀ کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی در حاصلخیزی متوسط، مربعی، 5/2×5/2 متر و 12 سال است. با اینحال، استانداردهای رایج در منطقه، مستطیلی، 1×3 متر و 8 سال است. اجرای استانداردهای اقتصادی کاشت و برداشت میتواند حجم تجاری چوب تولیدشده، قطر درخت متوسط و ارزش مورد انتظار زمین در هکتار را بهترتیب 56، 46 و 143 درصد افزایش دهد. پژوهشهای بیشتری برای مدلسازی و بهینهسازی پاسخ رویشی این تودهها به فعالیتهای مدیریتی (مانند شخم، کوددهی، آبیاری، تنکسازی و کنترل علف هرز) لازم است.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114053_287a860bf0ce0995b1780f97fa960a76.pdf
2020-08-22
233
256
ارزش مورد انتظار زمین
تولید حجم تجاری
فعالیتهای مدیریتی توده
قطر درخت متوسط
مدل زیستی- اقتصادی
سید مهدی
حشمت الواعظین
mheshmat@ut.ac.ir
1
دانشیار، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
LEAD_AUTHOR
بختیار
خضریان
b.khezryan@ut.ac.ir
2
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
AUTHOR
منوچهر
نمیرانیان
namirani@ut.ac.ir
3
استاد، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
AUTHOR
مرضیه
حجاریان
g.hajjarian@gmail.com
4
استادیار، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ارومیه، ارومیه. ایران
AUTHOR
مصطفی
جنتبابایی
5
کارشناس جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
AUTHOR
فرهاد
شیخ کانلوی میلان
farhad.milani@ut.ac.ir
6
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی روند پویایی پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهوارۀ لندست در کلانشهر تهران
مطالعۀ روند تغییرات پوششهای گیاهی شهری با توجه به عملکردهای مختلف محیط زیستی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آنها بهمنظور مدیریت پایدار شهرها ضروری است. در این پژوهش به بررسی روند تغییرات سبزینگی پوشش گیاهی کلانشهر تهران با استفاده از شاخص تفاوت پوشش گیاهی نرمالشده (NDVI) حاصل از دادههای ماهوارهای لندستهای 5 و 8 در زمان حداکثر سبزینگی پوشش گیاهی با بهکارگیری روشهای پارامتری (رگرسیون حداقل مربعات) و ناپارامتری (تیل- سن و من- کندال) طی دورۀ 1398- 1387 پرداخته شده است. بهدلیل موجود نبودن دادههای لندست برای سالهای 1390 و 1391، از محصول MOD13Q1 NDVI بهعنوان دادۀ جایگزین استفاده شد. همچنین مشخصههای اقلیمی از دادههای چهار ایستگاه هواشناسی سینوپتیک شهر تهران استخراج شد. رابطۀ میان تغییرات NDVI و مشخصههای اقلیمی میانگین دما و مجموع بارش یک ماه قبل و یک سال قبل از تاریخ حداکثر NDVI بررسی شد. نتایج بررسی روند تغییرات NDVI حاکی از روند افزایشی جزئی پوشش گیاهی کلانشهر تهران بود، اما آزمون من- کندال نشان داد که روند مثبت مشاهدهشده معنیدار نیست (05/0= α). بررسی روندها به تفکیک در مناطق 22گانۀ تهران نیز نشان داد که در پنج منطقه روند معنیدار کاهشی وجود دارد و در بقیۀ مناطق روند معنیدار مشاهده نشد. تحلیل همبستگی میان تغییرات NDVI و دادههای اقلیمی دما و بارش بهترتیب همبستگی منفی و مثبت نشان داد. ارزشهای NDVI و دادههای اقلیمی یک ماه قبل، همبستگی بیشتری از دادههای اقلیمی یک سال قبل داشت.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114056_25a301a92fa1b71e87a96f54b141fdda.pdf
2020-08-22
257
270
پوشش گیاهی شهری
تغییرات سبزینگی
روند
سری زمانی
من- کندال
زینب
نجفی
zeynab.najafi@ut.ac.ir
1
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد علوم و مهندسی جنگل، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
AUTHOR
علی اصغر
درویش صفت
adarvish@ut.ac.ir
2
استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
LEAD_AUTHOR
پرویز
فاتحی
parviz.fatehi@ut.ac.ir
3
استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
AUTHOR
پدرام
عطارد
attarod@ut.ac.ir
4
عضو هیات علمی گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی کارکرد تعاونیهای منابع طبیعی در استان کرمانشاه (مورد مطالعه: شهرستان پاوه)
تحقیق حاضر با هدف واکاوی کارکرد تعاونیهای فعال منابع طبیعی شهرستان پاوه بهمنظور ارزیابی موفقیت آنها انجام گرفت. جامعۀ آماری این تحقیق شامل اعضای تعاونیها بود و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. جمعآوری اطلاعات با پرسشنامۀ ساختاریافته و نمونهگیری تصادفی انجام گرفت. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه کارشناسان و پایایی آن با محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ احراز شد. از تحلیل همبستگی و تجزیۀ رگرسیون برای تجزیهوتحلیل دادهها استفاده شد. براساس مقایسۀ زوجی معیارهای اندازهگیری موفقیت، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی و عوامل محیطی بهترتیب مهمترین عوامل سنجش موفقیت تعاونیها ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که بیشتر متغیرهای مستقل با موفقیت تعاونی همبستگی معنیدار و مثبتی دارند. شرح وظایف سازمانی مشخص و اعتقاد به کار جمعی بهترتیب بیشترین و کمترین همبستگی را با موفقیت تعاونی نشان دادند. تحلیل رگرسیون بیانگر وجود رابطهای مثبت و معنیدار بین موفقیت با برخی از عوامل مؤثر بود. مدل موفقیت تعاونیها با حضور پنج متغیر و ضریب تبیین تعدیلشدۀ مناسب ایجاد شد که در آن متغیر شرح وظایف سازمانی مشخص با ضریب بتای استاندارد 305/0 مهمترین عامل در بیان کارکرد تعاونیها شناخته شد. برپایۀ شاخص موفقیت نسبی، کارکرد همۀ تعاونیها کمتر از 50 درصد محاسبه شد (کمینۀ 8/33 و بیشینۀ 6/44 درصد). از نتایج این پژوهش میتوان برای شناسایی قوتها و ضعفها و برنامهریزی اقدامات لازم برای بازسازی و فعالسازی مجدد تعاونیها استفاده کرد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114058_af5b2427ef292de0ff397d3607ee0bb3.pdf
2020-08-22
271
289
تعاونی منابع طبیعی
جوامع محلی
حفاظت و بهرهبرداری جنگل
مشارکت مردمی
احمد
ولی پور
ahmadvalipour@gmail.com
1
استادیار گروه جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی و مرکز و پژوهش و توسعۀ جنگلداری زاگرس شمالی، دانشگاه کردستان، سنندج
LEAD_AUTHOR
مژگان
عبداللهی
mojgan.abdollahi69@gmail.com
2
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج
AUTHOR
محمد
جلالی
mohammadjalali1354@yahoo.com
3
استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
AUTHOR
هدایت
غضنفری
hedayat@uok.ac.ir
4
دانشیار فقید گروه جنگلداری دانشکدۀ منابع طبیعی و مرکز پژوهش و توسعۀ جنگلداری زاگرس شمالی، دانشگاه کردستان، سنندج
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
خشکیدگی تودههای خالص بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای زاگرس جنوبی، منطقۀ کوهمرهسرخی استان فارس
بیش از یک دهه است که جنگلهای زاگرس با پدیده خشکیدگی روبهرو شده و آثار این بحران در مناطق مختلف نمایان است. با هدف بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بلوط ایرانی در منطقۀ کوهمرۀ استان فارس چهار قطعهنمونۀ دائمی شامل دو قطعهنمونۀ دارای درختان متأثر از خشکیدگی در جهتهای جنوبی و شمالی و دو قطعهنمونۀ شاهد (سالم) متناظر با مساحت شناور انتخاب شد، بهطوریکه 100 اصله درخت بلوط در آنها قرار بگیرد. شدت خشکیدگی به پنج طبقه شامل درختان سالم، دارای خشکیدگی سرشاخه، خشکیدگی تاج کمتر از 50 درصد، خشکیدگی تاج بیشتر از 50 درصد و درختان کاملاً خشکیده گروهبندی شد و وضعیت خشکیدگی درختان براساس آن ثبت شد. سایر مشخصههای درختان از جمله مبدأ (تکپایه یا شاخهزاد)، تعداد جست، قطر در ارتفاع نیممتری، قطر تاج، ارتفاع درخت و همچنین سطح و زیتودۀ برگ درختان نیز اندازهگیری شد. همچنین رطوبت خاک اندازهگیری شد. براساس نتایج، درصد خشکیدگی بیشتر از 50 درصد تاج در قطعهنمونههای تحت خشکیدگی 11 درصد بود. بیشترین درصد فراوانی درختان با خشکیدگی متوسط تا شدید متعلق به طبقات قطری و ارتفاعی میانی است و از الگوی زنگولهای تبعیت میکند. بهعلاوه، درصد رطوبت خاک در قطعاتنمونۀ شاهد نسبت به قطعات خشکیدگی بیشتر بود. میانگین سطح برگ و زیتودۀ برگ در قطعهنمونههای شاهد نسبت به خشکیده در هر دو دامنه بیشتر بود. بهطور کلی، بین دامنۀ شمالی و جنوبی از نظر شدت خشکیدگی تفاوت معنیداری دیده نشد، اما بهنظر میرسد عامل رطوبت در ریزوسفر ریشه نقش مهم و کلیدی در شیوع خشکیدگی درختان بلوط دارد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_114075_28e002ccec4c35f0b36e0c6651fbc868.pdf
2020-08-22
291
303
خشکیدگی
رطوبت خاک
زاگرس جنوبی
شاخهزاد
مهرداد
زرافشار
mehrdadzarafshar@gmail.com
1
استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
نگهدارصابر
sabersiamak@gmail.com
2
استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
AUTHOR
حسن
جهانبازی گوجانی
jahanbazy_hassan@yahoo.com
3
استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران
AUTHOR
مهدی
پورهاشمی
doveyse@yahoo.com
4
دانشیار، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
AUTHOR
سیدکاظم
بردبار
sbordbar86@gmail.com
5
استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
AUTHOR
محمد
متینی زاده
mohamadmatinizadeh@yahoo.com
6
دانشیار، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
AUTHOR
علی رضا
عباسی
a.abasi@areeo.ac.ir
7
کارشناس، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
AUTHOR