ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کارایی عملیات بینهبری با ارهموتوری بهدو روش گردهبینه کوتاه و بلند (مطالعۀ موردی: بخش نمخانۀ جنگل خیرود)
قطع درخت یکی از مؤلفههای بسیار مهم سیستم بهرهبرداری است که شامل زیرمؤلفههای قطع و انداختن، سرشاخهزنی، بینهبری و تاجبری است. بینهبری عملیاتی است که در آن درخت قطع شده به قطعات کوچکتر تبدیل میشود، در جنگلهای پهنبرگ بینهبری بسیار مهم و تأثیرگذار است که نقش اساسی در فراهم کردن محصولاتی با حداکثر ارزش از تنه درختان قطع شده برای مصرف نهایی دارد. این تحقیق برای ارزیابی زیرمؤلفۀ بینهبری در دو پارسل از بخش نمخانۀ جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام شد. اهداف این تحقیق عبارتند از مطالعۀ زمانی عملیات بینهبری درخت به دو روش گردهبینه کوتاه و بلند، برآورد و محاسبه نرخ تولید و هزینه ارهموتوری و همچنین ارایۀ مدل رگرسیونی پیشبینی زمان بینهبری. معادلۀ رگرسیون چندمتغیره زمان بینهبری در روش گردهبینه کوتاه به صورت تابعی از متغیر قطر و طول درخت بوده و در روش گردهبینه بلند تنها تابعی از طول درخت است. در این تحقیق میزان تولید ساعتی بینهبری درخت در روش گردهبینه کوتاه با در نظر گرفتن زمانهای تأخیر و بدون آن، بهترتیب برابر 57/35 و 86/56 مترمکعب در ساعت است در حالیکه در روش گردهبینه بلند با در نظر گرفتن زمانهای تأخیر و بدون آن، بهترتیب برابر 85/79 و 12/134 مترمکعب در ساعت است. با افزایش قطر، میزان تولید بدون تأخیر بینهبری درخت در دو روش گردهبینه کوتاه و بلند به صورت رابطۀ توانی افزایش مییابد. هزینۀ واحد تولید در بینهبری بهوسیلۀ ارهموتوری در دو روش گردهبینه کوتاه و بلند با افزایش قطر بهصورت توانی کاهش مییابد. متوسط زمان خالص یک نوبت کار بینهبری بدون تأخیر در دو روش گردهبینه کوتاه و بلند بهترتیب برابر با 77/6 و 44/3 دقیقه است.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4330_1a627961d5acdab82e885b32f3e0df43.pdf
2010-04-01
1
12
بینهبری
مطالعۀ زمانی
مدل رگرسیونی
تولید
هزینه
گردهبینه کوتاه و بلند
جنگل خیرود
ORIGINAL_ARTICLE
اثرهای تغییر تعرفۀ گمرکی واردات بر قاچاق چوب در جنگل های شمال کشور
دراین تحقیق تأثیر کاهش تعرفۀ گمرکی چوب و فراوردههای چوبی بر حفاظت از جنگلهای شمال کشور بررسی شده است. در این پژوهش قاچاق چوب بهعنوان شاخص حفاظت جنگل و متغیر وابسته در نظر گرفته شد. متغیرهای مستقل متعددی شامل سرانۀ تولید ناخالص داخلی، قیمت نفت، یگان حفاظت، تعرفۀ گمرکی، مقدار و ارزش واردات و صادرات انواع فراوردههای چوبی، مقدار و قیمت داخلی چوبآلات در طی سالهای 1374 تا 1384 در نظر گرفته شدند. بهمنظور بررسی دقیقتر، تعرفۀ گمرکی به همراه ارزش و مقدار انواع فراوردههای وارداتی به سه گروه چوبآلات خام، واسطه و نهایی تفکیک شدند. در نهایت، با استفاده از روش حداقل مربعات تأثیر همۀ عوامل یادشده بر قاچاق چوب با ارائۀ مدل رگرسیونی بیان شد. مدل حاصل نشان داد که مقدار واردات چوبآلات واسطه و تعرفه گمرکی چوبآلات خام بهترتیب بیشترین تأثیر را بر حجم قاچاق چوب میگذارند. شبیهسازی مدل و برآورد حساسیت قاچاق چوب نشان داد که بهطور متوسط به ازای یک درصد تغییر حجم واردات چوب واسطه و تعرفۀ چوب خام، قاچاق چوب بهترتیب 25/0 و 20/0 درصد تغییر مییابد. تأثیرپذیری اندک قاچاق چوب از تعرفۀ چوب خام ممکن است به دلایلی همچون پابرجایی دیگر محدودیتهای واردات مانند ممنوعیت ورود گردهبینه با پوست و کاهش همزمان تعرفۀ تمامی فراوردههای مرتبط باشد. این بررسی نشان میدهد کاهش چشمگیر قاچاق، تنها با کاهش تعرفه مقدور نیست و به نظر میرسد باید دیگرعوامل بازار مانند مقدار عرضه (شرایط ورود گردهبینه با پوست و ...) تحت کنترل قرار گیرد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4331_52784562797aae2d77468f5d212be76c.pdf
2010-04-01
13
24
تعرفۀ چوب خام
حجم چوب آلات خام
حفاظت از جنگل های شمال کشور
قاچاق چوب
ORIGINAL_ARTICLE
اثرهای جنگلکاری در افزایش ترسیب کربن و بهبود برخی ویژگیهای خاک
افزایش نگرانیها در زمینة گرمایش جهانی و تغییر اقلیم موجب شده است که به خاک و توانایی آن در ترسیب کربن بهصورت پایدار توجه ویژهای شود. جنگلکاری در اراضی بایر و مدیریت بهینة آن اثر زیادی بر افزایش ترسیب کربن خاک دارد، بهطوری که خاک اکوسیستم جنگل در تعادل با پوشش درختی و گیاهی مخزن اصلی کربن آلی است. این تحقیق بر اساس طرح پایة کاملاً تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل در تودههای کاج تهران و اقاقیا همراه با اراضی بایر اطراف (شاهد) در پارک جنگلی چیتگر تهران انجام گرفت و مقادیر کربن ترسیبشده در خاک اندازهگیری شد. رابطة بین برخی از فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی خاک با کربن آلی خاک نیز بررسی شد. نتایج نشان داد ترسیب کربن در خاک تودة اقاقیا (19/78 تن در هکتار) بهطور معنیداری (P<0.01) بیشتر از تودة کاج تهران (57 تن در هکتار) و اراضی بایر (8/10 تن در هکتار) اطراف است و ارزش اقتصادی آن برای گونههای مذکور بهترتیب، 790/2 و 741/3 میلیون دلار محاسبه شد. کربن آلی خاک در عمق 15-0 سانتیمتری تودههای جنگلکاری شده بیشتر از عمق 30-15 سانتیمتری بود، ولی در اراضی بایر، عکس این قضیه مشاهده شد. نتیجة رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که درصد رس و نیتروژن بهترتیب از مهمترین اجزای تأثیرگذار بر مقدار کربن آلی خاک است. بهطور کلی میتوان گفت فرایند ترسیب کربن، به بهبود کیفیت آب و خاک، افزایش حاصلخیزی، بهبود سیستم هیدرولوژی خاک و نیز جلوگیری از فرسایش و کاهش هدررفت عناصر غذایی میانجامد، بنابراین مدیریت بهینة اکوسیستمهای مختلف باید در جهت افزایش پتانسیل ترسیب کربن باشد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4332_87d8a6f4e65a38ac5fa05d2075c053f7.pdf
2010-04-01
25
35
جنگلکاری
خاک
ترسیب کربن
فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی
پارک جنگلی چیتگر تهران
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی های فلورستیک و جغرافیای گیاهی حوضۀ آبخیز تنگ بن بهبهان
حوضۀ آبخیز تنگ بن در شهرستان بهبهان و در جنوب شرقی استان خوزستان واقع است. این حوضه از نظر جغرافیای گیاهی در محدودۀ رویشی منطقۀ ایران تورانی (بخش جنگلی زاگرس) و منطقۀ رویشی سودانی جای دارد. قرار گرفتن این حوضه در محدودۀ گذر منطقۀ ایران تورانی به سودانی، آن را از نظر جغرافیای گیاهی در موقعیتی خاص قرار داده است. فلور و پوشش گیاهی این حوضه در سالهای 86- 1385 بررسی شد. گونههای نادر و آندمیک این حوضه مشخص و اثرهای متقابل مناطق رویشی مذکور در آن بررسی شد. بهطور کلی 202 گونه از 46 تیرۀ گیاهی جمعآوری و شناسایی شد که از میان گونههای شناساییشده 16 گونه اندمیک و 4 گونه نادر بودند. نتایج نشان داد 7/34 درصد عناصر شناساییشده از عناصر رویشی ایران تورانی، 61/6 درصد از عناصر سودانی و 7/8 درصد نیز از عناصر مشترک ایران تورانی و سودانی بودند. با وجود فاصلۀ بین محدودۀ مورد بررسی و منطقۀ رویشی مدیترانهای، سهم عناصر مدیترانهای از گونههای شناساییشده 1/5 درصد بود. عناصر مشترک ایران تورانی و مدیترانهای نیز 35/17 درصد عناصر شناساییشده را به خود اختصاص دادند. بررسی شکل زیستی گونهها نشان داد که با وجود تیپهای جنگلی در حوضه، فانروفیتها 9/7 درصد شکل زیستی و تروفیتها و کامفیتها بهترتیب با 9/58 و 0/6 درصد بیشترین و کمترین درصد شکل زیستی را دارا بودند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4333_1b786f51a887257a8d44561901ef23f2.pdf
2010-04-01
37
49
جغرافیای گیاهی
عناصر رویشی
شکل زیستی
گیاهان اندمیک و نادر
حوضۀ تنگ بن
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل ارزش و الگوی مکانی گونه¬های چوبی در واحدهای بوم¬شناختی (مطالعة موردی: جنگل سردآبرود چالوس)
بهمنظور تحلیل ارزش اهمیت و پراکنش مکانی گونههای چوبی در واحدهای بومشناختی، منطقهای بهوسعت 2/306 هکتار از جنگلهای سردآبرود چالوس بررسی شد. 84 قطعه نمونه با روش نمونهبرداری سیستماتیک تصادفی و با سطح نمونۀ 400 متر مربع (20 ×20 متر) برای برآورد پوشش گیاهی و تعیین واحدهای بومشناختی پیاده شد. همچنین پایههایی با قطر بیشتر از 5/7 سانتیمتر برای تعیین الگوی پراکنش مکانی گونهها، نمونهبرداری شد. از مجموع قطعات برداشتشده 7 واحد بومشناختی توسط نرمافزار Pc - Ordination تشخیص داده شد. بعد از محاسبة فراوانی نسبی، تراکم نسبی و چیرگی نسبی و در پی آن محاسبة میانگین شاخص ارزش اهمیت گونههای موجود در همة واحدهای بومشناختی، گونۀ ممرز با داشتن بیشترین حد ارزش اهمیت (IV) بهعنوان گونۀ چوبی غالب شناخته شد. بر این اساس، با توجه به رتبهبندی انجام گرفته بر حسب مقادیر ارزش اهمیت، بررسی آماری گونههای چوبی ممرز، انجیلی، راش، پلت و شیردار، بهترتیب بیشترین مقادیر ارزش اهمیت را به خود اختصاص دادند. بنابراین الگوی پراکنش مکانی این گونهها اجرا شد. نسبت واریانس به میانگین برای گونههای چوبی غالب منطقه نشان میدهد که گونۀ انجیلی دارای شاخص پراکندگی بیشتری نسبت به گونههای غالب چوبی دیگر است و گونههای ممرز، راش، شیردار و پلت در ردههای بعدی قرار میگیرند. با توجه به شاخص پراکنش که بزرگتر از یک است، الگوی مکانی همة گونههای مذکور، کپهای تشخیص داده میشود و این نتیجه در مورد شاخصهای گرین و استانداردشدة موریسیتا نیز صدق میکند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4335_77b4fbb31c9654b3e0aeef1e62964a6f.pdf
2010-04-01
51
60
ارزش اهمیت
شاخص گرین
استانداردشدۀ موریسیتا
الگوی کپهای
ORIGINAL_ARTICLE
نیاز آبی و تابع تولید اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) در شرایط اقلیمی خشک
اکالیپتوس (Dehnh Eucalyptus camaldulensis) در ایران سطحی وسیع و در شرایط اقلیمی مختلف کاشت شده است. باوجود کشت گسترده آن در کشور، تحقیقات مدونی دربارة نیاز آبی آن صورت نگرفته است. هدف از اجرای این تحقیق، تعیین مقدار تبخیر- تعرق (Et) سالانه، تابع تولید (PF) و کارایی مصرف آب (WUE) در گونة ذکرشده، تحت شرایط لایسیمتری و رژیمهای مختلف آبیاری بوده است. آزمایش در ایستگاه تحقیقات بیابانزدایی شهید صدوقی یزد با درختان سه سالهای که در لایسیمترهای زهکشدار با قطر 120 سانتیمتر و عمق 160 سانتیمتر کشت شده بودند، آغاز شد. تیمارهای اعمالشده در سه تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 100 درصد (آبیاری به اندازه کافی)، 70 درصد (تنش متوسط) و 40درصد (تنش شدید) ظرفیت زراعی بودند. نتایج بهدست آمده نشان داد که مقدار تبخیر- تعرق گیاه به طور کامل به موجودی آب در خاک وابسته است، بهگونهای که در صورت وجود رطوبت کافی در خاک (در حد ظرفیت زراعی)، میتواند ضریب گیاهی خود را تا 7/1 افزایش میدهد. مجموع مادة خشک (ساقه، برگ و ریشه) نیز با افزایش مقدار رطوبت خاک یا دسترسی گیاه به آب بیشتر افزایش یافت. با افزایش مقدار رطوبت خاک، مقدار تبخیر- تعرق افزایش یافت و موجب بهبود تابع تولید گیاه شد. تنش خشکی موجب بهبود کارایی مصرف آب (گرم مادة خشک بر کیلوگرم آب تعرقیافته) شد، بهگونهای که تیمارهای 70 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی با تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی اختلاف معنیداری (P <0.05) نشان دادند، هرچند افزایش تنش خشکی از 70 درصد به 40 درصد ظرفیت زراعی بر کارایی مصرف آب تأثیر معنیداری نداشت. بیشترین کارایی مصرف آب مربوط به تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی با مقدار 5/2 گرم مادۀ خشک بر کیلوگرم آب مصرفشده در تعرق بود.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4336_252f2d4064be7a800733508cb90584ca.pdf
2010-04-01
61
71
اکالیپتوس (Dehnh Eucalyptus camaldulensis)
تبخیر- تعرق
تابع تولید
کارایی مصرف آب
تنش خشکی
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسۀ تجدید حجم به روش های صددرصد و 3P (مطالعۀ موردی: سری 2 طرح جنگلداری بابلکنار)
تجدید حجم با استفاده از نمونهبرداری موسوم به 3P از سال 1378 در جنگلهای شمال کشور بهمنظور کاهش کار میدانی و کاهش هزینهها و تسریع در خروج محمولههای جنگلی جایگزین تجدید حجم صددرصد شده است. در این روش پس از انتخاب درختان نمونه از بین درختان نشانهگذاریشده، عملیات میدانی با اندازهگیری حجم تنههای صنعتی و هیزمی درختان نمونۀ هر پروانه قطع انجام میگیرد و ضرایب بهدستآمده به کلیۀ درختان همان پروانه قطع تعمیم داده میشود. بهمنظور ارزیابی و مقایسۀ دقت روش 3P با تجدید حجم صددرصد در جنگل احیایی و نیمهمخروبه واقع در طرح جنگلداری بابلکنار سری 2 قطعۀ 10، بر روی دو گونۀ انجیلی و ممرز دو روش تجدید حجم بهصورت جداگانه انجام گرفت. بر این اساس برای گونۀ انجیلی پس از تعمیم ضریب صنعتی 3P در کل حجم نشانهگذاری، حجم صنعتی بهدستآمده نسبت به حجم صنعتی واقعی 8/1 درصد کمتر و برای گونۀ ممرز پس از تعمیم ضریب صنعتی 3P در کل حجم نشانهگذاری حجم صنعتی بهدستآمده نسبت به حجم صنعتی واقعی 9/3 درصد کمتر است. در این روش از لحاظ زمان صرفشده برای اندازهگیری درختان نمونۀ 3P (کار صحرایی) نسبت به تجدید حجم صددرصد و هزینۀ اجری کار، حدود 33 درصد و از لحاظ زمان محاسبۀ حجم و نوشتن تجدید حجم (کار ستادی) حدود 23 درصد صرفهجویی شد. در مجموع میتوان انتظار داشت با رعایت اصول فنی در قطع، اندازهگیری، محاسبات و همچنین بهبود جدولهای حجم روش 3P نتایج قابل قبول و منطقی بهدست آید.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4337_603273afd0c5201eff4aee19380173d2.pdf
2010-04-01
73
79
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین اولویت حفاظتی تیپ های مختلف پوشش های گیاهی در مناطق خارج از ذخیره گاه های جنگل های زاگرس بر حسب میزان مشارکت آنها در تنوع زیستی
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4338_5e093520006a45e24c7ed43dfd47c5be.pdf
2010-04-01
81
91