ORIGINAL_ARTICLE
نقش خشکه دار در تراکم زادآوری تودۀ راش آمیخته (مطالعۀ موردی: جنگل سردآبرود چالوس، مازندران)
بهمنظور بررسی اثرات نوع و درجۀ پوسیدگی خشکهدارهای افتاده و سرپا بر روی تراکم زادآوری گونههای چوبی، جنگل سردآبرود چالوس واقع در استان مازندران بررسی شد. برای این کار، در خشکهدارهای سرپا در دایرهای به شعاع 5 متر به مرکزیت خشکهدار و در خشکهدارهای افتاده، مستطیلی به عرض 4 متر (2 متر از هر طرف خشکهدار) و به طول خود آنها آماربرداری صورت گرفت. همچنین سطح روشنۀ ایجادشده بهوسیلۀ خشکهدارها اندازهگیری و درجۀ پوسیدگی خشکهدارها نیز تعیین شد. آنالیز واریانس صورتگرفته نشان داد که بیشترین تعداد نهال در اطراف خشکهدارهای سرپا و افتاده به گونههای ممرز و راش و کمترین آنها به گونۀ پلت اختصاص دارد. سطوح مختلف روشنهها (بهترتیب 0، 5/12 - 0، 50 - 5/12، 113 - 50 و بزرگتر از 113 مترمربع)، بیشترین تا کمترین تراکم زادآوری را داشتند. تراکم زادآوری در درجات مختلف پوسیدگی خشکهدارهای افتاده بهصورت معکوس بود، بهطوری که بیشترین تراکم زادآوری به درجۀ پوسیدگی چهارم و کمترین تراکم به درجۀ پوسیدگی اول اختصاص داشت، اما در ارتباط با درجۀ پوسیدگی خشکهدارهای سرپا تفاوت آماری معنیداری مشاهده نشد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4339_84346cf5b1f46c51898198f1ef585069.pdf
2010-07-01
93
103
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسۀ دو روش برآورد غنای گونهای پرندگان (مطالعۀ موردی، جنگل خیرود نوشهر)
استفاده از روشهای گوناگون در برآورد غنا و فراوانی پرندگان در نواحی جنگلی ممکن است به نتایج کم و بیش متفاوتی منجر شود. از اینرو انتخاب روشی مناسب برای تحقیقات پرندهشناسی، از موضوعات چالشبرانگیز در این مناطق محسوب میشود. در این تحقیق، کارایی دو روش ترانسکت با عرض ثابت و شمارش نقطهای با شعاع ثابت در برآورد غنا و فراوانی در بخش نمخانۀ جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود واقع در جنگلهای خزری، مقایسه شد. در روش ترانسکت با عرض ثابت، سه ترانسکت هر یک به طول یک کیلومتر و در روش نقطهای، پنج نقطه به فواصل 250 متر از یکدیگر با شعاع ثابت تعیین شد. هر یک از نقاط و ترانسکتها طی سه تکرار در مرداد 1387 نمونهبرداری شد. برای مقایسۀ غنا و فراوانی پرندگان بین دو روش از t-test استفاده شد. نتایج تحلیلها نشان داد تفاوت معنی داری از نظر برآورد غنا و فراوانی پرندگان بین این دو روش وجود دارد. روش ترانسکت با عرض ثابت به برآورد بیشتری از غنا و فراوانی پرندگان منجر شد که این نتیجه با نتایج دیگر پژوهشگران در محیطهای جنگلی همخوانی داشت.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4340_5ee4aa21a3518ad1399b4d432698d725.pdf
2010-07-01
105
112
جنگل خیرود
غنا و فراوانی پرندگان
ترانسکت با عرض ثابت
شمارش نقطه¬ای با شعاع ثابت
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تجدید حیات طبیعی گونه های چوبی در درختزارهای دامنۀ جنوبی البرز (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز سد لتیان)
در ارتفاعات ناحیۀ رویشی ایران و تورانی، بهویژه شیبهای جنوبی البرز، رویشهای جنگلی ارزشمندی وجود دارد که متأسفانه در بسیاری از نقاط تخریبشده یا بهصورت کمپشت و پراکنده درآمدهاند. این رویشها در بسیاری از نقاط با کاهش یا توقف تجدید حیات روبهرو هستند. آگاهی از وضعیت فعلی تجدید حیات و گرایش آن، مشکلات موجود و نیازهای مرتبط با احیاء از جمله ضروریات برنامهریزی برای حفاظت، احیا و توسعۀ این جنگلهاست. به این منظور، این پژوهش در حوضۀ آبخیز سد لتیان انجام گرفت. برای بررسی کمی زادآوری از روش آماربرداری نواری بر اساس تیپهای جنگلی استفاده شد. این بررسی نشان داد که با وجود تخریبهای صورتگرفته، تجدید حیات طبیعی در این رویشگاهها وجود دارد. بیشترین تراکم زادآوری در تیپ ارس بههمراه شیرخشت و راناس و کمترین تراکم مربوط به تیپ ارس خالص است. تیپ اول دارای سه اشکوب و سیمای درختی و درختچهای است، اما تیپ دوم فاقد اشکوب درختچهای متمایز و سیمای تخریبشده است که آثار بارز چرای دام در آن مشاهده میشود. 33 درصد زادآوریها با منشأ بذر و 45 درصد آنها ریشهجوش بودهاند (منشأ بقیه قابل تشخیص نبود). برای گونههای ارس، راناس، بنه و پلاخور، زادآوری جنسی (دانهزاد) بر زادآوری غیرجنسی (ریشهجوش) غلبه داشته است، در حالی که برای زرشک، نسترن، سماق، نارون و سیب، بیشتر زادآوریهای موجود غیرجنسی بودهاند. 46 درصد زادآوریهای شمارششده تحت حمایت گیاه پرستار یا صخره بودهاند. تجدید حیات گونههای شیرخشت، پلاخور و راناس بیش از دیگر گونهها به حفاظ و پرستار وابسته است. تجدید حیات گونههای موجود بهجز پلاخور و سیب (با توجه به شرایط رویشگاهی)، کیفیت قابل قبولی دارد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4341_279d1065a313d40b3f246731ceece968.pdf
2010-07-01
113
125
تجدید حیات
البرز جنوبی
ارس
توالی پس¬رونده
ریشه¬جوش
ORIGINAL_ARTICLE
تدوین مهم ترین پیامدها و عوامل تأثیرگذار بر مدیریت مردم محلی جنگل های زاگرس (مطالعۀ موردی: حوضة آبخیز قلعه گل استان لرستان)
در این پژوهش، مهمترین پیامدها و عوامل تأثیرگذار بر مدیریت مردم محلی جنگلهای زاگرس با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سوات تدوین شد. به این منظور ابتدا نظرهای دستاندرکاران جمعآوری شد و سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی کمی شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد تصمیمسازیهای نامناسب مدیریت اجرایی، مهمترین عامل تأثیرگذار بر مدیریت مردم محلی جنگلهای زاگرس است. مدیریت مشارکتی، منابع مالی ضعیف برای ادارۀ جنگل و کاهش هزینههای ادارۀ جنگل بهترتیب پس از تصمیمسازیهای نامناسب، مهمترین پیامدها و عوامل تأثیرگذار بر مدیریت مردم محلی جنگلهای زاگرس، گزارش میشوند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4342_4f270ec042160a62c50b4891751e75bc.pdf
2010-07-01
127
138
مدیریت جنگل
مردم محلی
تحلیل سوات
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
جنگل¬های زاگرس
ORIGINAL_ARTICLE
ریزازدیادی پایۀ بالغ و دانهال گونۀ اکالیپتوس گلوبولوس (Eucalyptus globulus)
اکالیپتوس گلوبولوس blue gum (E. globulus) از جمله گونههای مهم و تندرشد برای جنگلکاری و بهرهبرداری در صنایع چوب، کاغذ، تولید اسانس و عسل مرغوب است. با توجه به آنکه ناسازگاری عمل پیوند و رد آن و همچنین عدم ریشهزنی قلمهها در بافتهای بالغ مشکلاتی اساسی در اکالیپتوسهاست، تکثیر گیاه مزبور بهکمک روشهای ریزازدیادی در این تحقیق انجام گرفت. جوانههای رویشی جانبی از پایههای بالغ برگزیده در جنگلهای شمال ایران و نیز دانهالهای حاصل از بذر در فصول مختلف سال جمعآوری و با محلولهای مختلف کلرور جیوه و هیپوکلریت سدیم در غلظتها و زمانهای متفاوت، بسته به فصل و ژنوتیپ گیاه ضدعفونی شدند. برای تشکیل شاخه از ریزنمونههای حاصل از پایۀ بالغ و دانهال گونۀ E. globulus اثر پنج تیمار هورمونی، شامل غلظتهای مختلف از هورمونهای سیتوکنین و اکسین (صفر تا 1 میلیگرم بر لیتر) در سه تکرار آماری با یک آزمایش واریانس بر پایۀ طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. صفات مختلف از جمله طول شاخه، ضریب ازدیاد و سبزینگی شاخه، تجزیه و تحلیل شدند. مناسبترین روش سترونسازی جوانههای پایۀ بالغ، غوطهوری نمونهها در محلول اتانول 70 درصد بهمدت 30 ثانیه و سپس در محلول کلرور جیوه 5/0 درصد بهمدت ده دقیقه و در مورد جوانههای دانهال، استفاده از محلول کلرور جیوه 1/0 درصد، بهمدت 6 دقیقه و در فصل بهار بود. در مرحلۀ شاخهزایی، تکثیر و رشد طولی مطلوب شاخههای حاصل از جوانۀ پایۀ بالغ، در محیط MS تغییریافته (نصف غلظت از عناصر غذایی پرمصرف) با هورمونهای IAA و Zeatin بهترتیب در غلظتهای 2/0 و 1 میلیگرم در لیتر انجام گرفت. تشکیل شاخه از جوانۀ دانهال در محیط دارای BAP5/0 بههمراه Kin 2/0،GA3 1/0 و IBA 01/0 میلیگرم در لیتر صورت گرفت. در مرحلۀ ریشهزایی، شاخههایی بهطول یک و نیم سانتیمتر از منشأ بالغ و دانهال، در محیط 4/1 غلظت از املاح پرمصرف MS و هورمونهای اکسین تلفیقی NAA و IBA هریک بهمقدار 5/0 میلیگرم در لیتر دارای ریشه شدند. نهالهای حاصل، پس از سازگاری تدریجی با شرایط گلخانهای، با موفقیت در خاک جای گرفتند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4343_b038fd21f128d2d9bbf43cd04bc56e3b.pdf
2010-07-01
139
149
گلوبولوس
ریزازدیادی
کشت جوانه
بالغ
دانهال
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر فاصلۀ کاشت بر مشخصه های رویشی درختان پالونیا (Paulownia fortunei) (مطالعۀ موردی: طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا، گرگان)
بهمنظور تعیین مناسبترین فاصلۀ کاشت با حداکثر تولید در واحد سطح، گونۀ تندرشد و غیربومی پالونیا از کشور چین در خزانۀ جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاتۀ گرگان در فواصل کاشت 6×5، 6×8 و7×7 متر در سه تکرار بهصورت طرح بلوک کاملاً تصادفی کاشته شدند. مشخصههای درختان چهارده ساله شامل قطر برابر سینه، ارتفاع کامل، طول تنۀ بدون شاخه، دو قطر عمود بر هم تاج اندازهگیری و سپس مشخصههای حجم تنه، طول و حجم تاج و مقدار رویشهای جاری و متوسط سالیانه و در دوره بهروش آنالیز تنه محاسبه شد. تجزیه و تحلیل واریانس دادهها بهکمک آزمون F و مقایسۀ میانگینها به روش دانکن صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین فواصل کاشت از نظر مشخصههای رویشی اختلاف معنیداری در سطح یک درصد وجود دارد. همچنین مشخص شد که تا زمان انجام این تحقیق، درختان بهجز فاصلۀ کاشت 6×8 متر هنوز به حداکثر رویش متوسط حجمی بهمنظور بهرهبرداری نرسیدهاند. بهطورکلی، نتایج حاکی است که درختان در فاصلۀ کاشت 7×7 متر، میانگین بیشتری از نظر رویش قطری، ارتفاعی و حجمی پایهای در دوره دارند، ولی با توجه به تعداد پایۀ نهایی در هکتار، فاصلۀ کاشت 6×5 متر با 65/24 متر مکعب در هکتار، بیشترین متوسط سالانۀ تولید چوب در هکتار را نسبت به دیگر فواصل کاشت دارد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4344_175b52621f5b33352b86d56aa2bbefbb.pdf
2010-07-01
151
163
پالونیا
فاصلۀ کاشت
تولید چوب
رویش
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی قابلیت تصاویر UltraCam-D در تشخیص گونههای درختی بهروش شیء پایه در جنگلکاری همسال آمیخته
نکتۀ مهم در بهرهگیری از تمام قابلیتهای تصاویر هوایی رقومی در جنگلداری، اجرای روش بهینۀ طبقهبندی و استخراج اطلاعات مفید است. در این راستا، روش طبقهبندی شیء-پایه، تغییرات طیفی درونطبقهای ناشی از بافت تاج درختان، فاصله بین تاجها و سایه را کاهش میدهد و با ایجاد قطعات همگن، امکان لحاظ کردن همزمان ویژگیهای طیفی و هندسی را در طبقهبندی فراهم میآورد. هدف این تحقیق بررسی امکان تشخیص گونههای درختی اصلی و تهیۀ نقشه آنها با استفاده از تصاویر هوایی رقومی UltraCam-D بهروش شیء-پایه در منطقۀ جنگلکاری شده است. پس از پردازش اولیۀ تصاویر، مقادیر مختلف مشخصههای قطعهبندی بر روی تصویر اجرا شد و بعد از انتخاب بهترین حالت، قطعهبندی بر اساس معیارهای موجود، در دو سطح انجام گرفت. طبقات مورد نظر نیز متناسب با این سطوح، بهصورت سلسلهمراتبی تعریف و بهکمک توصیفگرهای مناسب، تشریح شدند. پس از انتخاب نمونههای تعلیمی، طبقهبندی بهروش نزدیکترین همسایه انجام گرفت و نتیجۀ آن با نقشۀ واقعیت زمینی که بهروش میدانی تهیه شده بود، مقایسه و صحت آن ارزیابی شد. صحت کلی و ضریب کاپای بهدستآمده، بهترتیب 90 درصد و 82/0 است. برای ارزیابی بهتر روش و دادههای مذکور باید تحقیقات مشابهی در ساختارهای متفاوتی از جنگل انجام گیرد. همچنین استفاده از دادههای ارتفاعی مناسب و دقیق مانند LiDAR، DSM و DTM، در تجزیه و تحلیل این دادهها بسیار کمککننده، مفید و اغلب، ضروری است.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4345_05c326a50d1eef64be2cfd3a09d75133.pdf
2010-07-01
165
176
UltraCam-D
طبقهبندی شی¬ء-پایه
تشخیص گونههای درختی
جنگلکاری همسال آمیخته
قطعهبندی سلسله مراتبی
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی الگوی پراکنش مکانی گونۀ بنه (مطالعۀ موردی: جنگلهای باینگان استان کرمانشاه)
بررسی الگوی پراکنش مکانی جوامع گیاهی، برای درک بسیاری از مسائل در اکولوژی و مدیریت جنگل ضروری است. با توجه به اهمیت اقتصادی- اجتماعی گونۀ بنه، این الگو بهعنوان معیاری برای کنترل تغییرات و پایش جنگل، بررسی شد. منطقهای 50 هکتاری از جنگلهای باینگان در استان کرمانشاه با حداقل دستخوردگی و تخریب انتخاب شد و آماربرداری در قالب یک شبکۀ آماربرداری منظم با شروع نقطۀ تصادفی و با ابعاد 100´100 متر صورت گرفت. در این بررسی از روشهای قطعه نمونه با مساحت ثابت و روشهای فاصلهای مربع تی و ترکیبی استفاده شد. 50 قطعۀ نمونه و 50 نقطۀ نمونهبرداری مربوط بهروشهای فاصلهای برداشت شد و اطلاعات لازم از جمله تعداد در قطعات نمونه و فواصل مورد نظر در روشهای فاصلهای، اندازهگیری شد. برای تحلیل الگوی پراکنش مکانی با استفاده از قطعۀ نمونه، از شاخصهای پراکنش گرین، موریسیتا، استانداردشدۀ موریسیتا و برای بررسی الگوی پراکنش مکانی در روشهای فاصلهای از شاخصهای ابرهارت، هینز، هاپکینز و C استفاده شد. همۀ شاخصهای مربوط به قطعۀ نمونه، الگوی کپهای را برای بنه نشان دادند. از میان شاخصهای فاصلهای ابرهارت و هینز الگوی کپهای، شاخص C الگوی یکنواخت و شاخص هاپکینز الگوی تصادفی را برای بنه ارائه کردند. در مجموع نتایج بهدست آمده از شاخصهای پراکنش مختلف، الگوی پراکنش مکانی بنه به شکل کپهای تعیین شد.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4346_171a7ef94a4ce093e0c12e3f4893b63d.pdf
2010-07-01
177
185
الگوی پراکنش مکانی
روشهای فاصلهای
بنه
باینگان
جنگلهای زاگرس