انجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Effect of single selection method on woody species diversity
(case study: Janbe sara district-Guilan)تأثیر اجرای شیوۀ تک گزینی بر تنوع گیاهان چوبی (مطالعۀ موردی: سری جنبه سرا- گیلان)2772854321FAJournal Article20140121در این پژوهش تغییرات تنوع گونهای گیاهان چوبی پس از اجرای شیوۀ تکگزینی در تودههای راش، راش- ممرز و ممرز طرح جنگلداری جنبهسرا، واقع در غرب استان گیلان، بررسی شد. برای بررسی و مقایسۀ تغییرات تنوع گونهای تودههای جنگلی طی ده سال اجرای طرح، از اطلاعات برداشتشده توسط کارشناسان ادارۀ کل منابع طبیعی استان گیلان برای تهیۀ طرح اولیه و تجدید نظر، استفاده شد. در این طرحها، آماربرداری بهروش منظم تصادفی در ابتدا و انتهای دورۀ دهساله (1382-1372) انجام گرفت. ابعاد شبکۀ آماربرداری150×200 متر، شکل قطعات نمونه دایرهای و مساحت 10 آر در نظرگرفته شد. بهمنظور ارزیابی تنوع گونهای در قطعات نمونه از شاخصهای غنای گونهای، تنوع گونهای شانون و سیمپسون و یکنواختی شانون استفاده شد. همچنین میانگین شاخصهای تنوع گونهای مختلف در هر قطعه نمونه محاسبه و برای آزمون معنیدار بودن اختلاف بین میانگین شاخصها در دو آماربرداری، از آزمون آماری t استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخصهای غنای گونهای، تنوع گونهای شانون و سیمپسون هم در تودههای ممرز و هم در تودههای راش - ممرز پس از اجرای شیوۀ تکگزینی افزایش یافته است، اگرچه اختلاف بین میانگینها از نظر آماری معنیدار نیست. ازاین رو شیوۀ تکگزینی را میتوان بهعنوان یک شیوۀ جنگلشناسی مناسب بهمنظور حفاظت از تنوع گونهای در کنار تولید چوب در تودههای راش- ممرز و تودههای ممرز جنگلهای طبیعی شمال کشور بهکار گرفت.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4321_138badd0bd3e41432621d9572460c0d2.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Effect of organic matter compositions on growth and production erformance of Pinus brutia Ten. and P. halepensis Mill. seedlingsاثر ترکیبات مادة آلی بر رشد و بازده تولید نهال کاج بروسیا و کاج حلب2872994323FAJournal Article20140121در این تحقیق، وضعیت رشد، زیتوده، زندهمانی و عملکرد نهالهای سوزنیبرگ کاج بروسیا (<em>Pinus brutia</em> Ten.) و کاج حلب (<em>P. halepensis</em> Mill.) در ترکیبات متفاوت مواد آلی در نهالستان کلودة آمل بررسی شد. بذرها در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در گلدانهای پلاستیکی و تیمارهای مختلف خاک شامل 1) خاک نهالستان (شاهد)؛ 2) خاک شاهد:کود دامی (1:5)؛ 3) خاک شاهد:خاکبرگ (1:5) و 4) خاک شاهد:کود دامی:خاکبرگ (1:1:5) کاشته شد. بعد از یک سال مشخص شد که در هر دو گونه، نهالهای رشدیافته در تیمار 4، دارای بیشترین زندهمانی، رشد طولی ساقه، قطر یقه، شاخص بنیة نهال، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه، وزن خشک کل و شاخص کیفیت نهال بود. همچنین همبستگی مثبت بهنسبت قوی بین بیشتر عناصر تغذیهای خاک با صفات زندهمانی، طول ساقه، قطر یقه، وزن خشک ساقه و وزن خشک ریشه در هر دو گونه وجود داشت. در اغلب صفات مورد بررسی، کاج بروسیا پاسخ بهتری نسبت به کاج حلب نشان داد. نتایج تحقیق بیانگر این است که ترکیبات بیشتر مواد آلی خاک بهدلیل بهبود شرایط فیزیکی و تغذیهای بستر کاشت، سبب افزایش تولید کمی و کیفی نهالها شدهاند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4323_c65988ade4dc9206222233f45c03ae8e.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Evaluation of quantitative and qualitative forest stands changes during a Period of forest management Plan (case study: Janbe sara district-Guilan)بررسی تغییرات مشخصه های کمی و کیفی توده های جنگلی بعد از یک دورۀ جنگلداری (مطالعۀ موردی: سری جنبه سرا-گیلان)3013114324FAJournal Article20140121بهمنظور بررسی تغییرات برخی مشخصههای مهم کمی و کیفی تودههای جنگلی در سری یک جنبهسرا که بهروش دانهزاد ناهمسال اداره میشود، اطلاعات جمعآوریشده در سطح سری در سالهای 1374 و 1384 تجزیه و تحلیل و مقایسه شد. آماربرداری در هر دو سال بهروش سیستماتیک تصادفی و با ابعاد شبکۀ 150×200 متر و سطح قطعات نمونۀ 10 آری انجام شد. در داخل هر قطعه نمونه نوع گونه، قطر در ارتفاع برابر سینه، ارتفاع دو درخت شاهد و وضعیت کیفی درختان، مشخص و فراوانی زادآوری نیز در قطعۀ نمونهای به شعاع یک آر و به مرکز قطعۀ نمونۀ 10 آری شمارش شد. براساس نتایج بین میانگین تعداد زادآوری و تعداد درختان در هکتار، قطر سطح مقطع متوسط و ارتفاع لوری در سالهای 1374 و 1384 اختلاف معنیداری وجود دارد. حجم موجودی سرپا در سال 1384 به اندازۀ 95/5 سیلو در هکتار نسبت به سال 1374، کاهش یافت. این کاهش حجم در سطح 05/0 معنیدار نیست. بر اساس نتایج، قطر سطح مقطع متوسط در سال 1374 از 18/42 سانتیمتر به 7/39 سانتیمتر و میانگین ارتفاع لوری به اندازۀ 42/2 متر در سال 1384 کاهش یافت. بین قطر سطح مقطع متوسط و همچنین میانگین ارتفاع لوری مربوط به سالهای 1374 و 1384 اختلاف معنیداری در سطح 05/0 مشاهده میشود. فراوانی زادآوری در هکتار در مورد همۀ گونهها شامل راش، نمدار، ممرز، پلت، توسکا، ون و ... ، در طول 10 سال اجرای طرح افزایش پیدا کرد. درصد درختان با درجۀ کیفی1، برخلاف انتظار در سال 1384 نسبت به سال 1374 کاهش یافت. در حالیکه درصد درختان با درجات کیفی 2، 3 و 4 در سال 1384 افزایش پیدا کرد که این تغییرات در سطح 05/0 معنیدار است. نتایج همچنین نشان میدهند وضعیت جنگل در سالهای 74 و 84 از حالت مطلوب فاصلۀ زیادی دارد و در پایان اجرای طرح دهساله نیز در برخی موارد مانند موجودی حجمی سرپا و وضعیت کیفی درختان، نهتنها بهبود مشاهده نمیشود، بلکه کاهش کمی و کیفی نیز محسوس است.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4324_b7362cae1450a1ef17ad721945d09d08.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Comparison of lead absorption in organisms (root, stem and leaf) of Oak (Quercus brantii) and Pistachio (Pistacia atlantica) seedlings by sprayingمقایسة مقدار جذب فلز سرب در اندام های مختلف (ریشه، ساقه و برگ) نهال های یکسالة دو گونة بلوط ایرانی(Quercus brantii) و بنه (Pistacia atlantica) به روش محلول پاشی3133204325FAJournal Article20140121فلزات سنگین، عناصری با وزن اتمی زیاد هستند و مقادیر زیاد این فلزات ممکن است برای موجودات زنده مضر باشد. سرب یکی از مهمترین این فلزات است که هم در منابع آب و خاک و هم در هوا پراکنش وسیعی دارد و ممکن است مشکلات مختلفی را برای سلامت انسان ایجاد کند. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی توان زیستپالایی سرب توسط دو گونۀ بلوط ایرانی (<em>Quercus</em> <em>brantii</em>) و پستۀ وحشی (<em>Pistacia atlantica</em>) است. بهاین منظور، نهالهای یکسالۀ آنها با غلظتهای مختلف 0، 50، 250، 500، 1000 و ppm 2000 از آلایندۀ سرب (نیترات سرب) تیمار شدند. این تحقیق در قالب طرح فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور، نوع گونه و سطوح غلظت مصرفی با سه تکرار اجرا شد. زمان اعمال آلودگیها در آخر خرداد بود، بهاین صورت که 100 میلیلیتر از محلول نمک نیترات سرب با غلظتهای تهیهشده، بر روی هر نهال گلدانی طی سه مرحله با فاصلۀ زمانی هفت روز، پاشیده شد. سپس با استفاده از روش جذب اتمی مقدار آلایندۀ تجمعیافته در نمونههای برداشتشده از برگ، ساقه، ریشه و خاک اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که دو گونۀ جنگلی بنه و بلوط ایرانی در ارتباط با انباشت آلایندۀ سرب در ردۀ گیاهان ابرجاذب قرار گرفتند. با توجه به میانگینهای جذب اندامی برای برگ مرداد و مهر، گونۀ بنه دارای بیشترین مقدار جذب برگی بود، درحالیکه بیشترین مقدار جذب ریشهای مربوط به گونۀ بلوط ایرانی بود. مقدار جذب آلاینده در برگها نسبت به ریشه، ساقه و خاک، بیشتر به نوع گونه و غلظت مصرفی بستگی دارد. معنیدار بودن اختلاف مقادیر جذب سرب بین برگ مرداد و مهر در گونۀ بنه از غلظت ppm 250 به بالا است، در حالیکه در غلظتهای دیگر، این اختلاف معنیدار نیست و بهنظر میرسد این موضوع نشاندهندة عدم انتقال سرب به ساقه در غلظتهای کم در این گونه است.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4325_e040647ad4fc132fd2190f17aca9689f.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Investigation on the effects of crown canopy of trees on pasture yield and quality of understory vegetation in central Zagrosبررسی اثر تاج پوشش درختان بر مقدار تولید و کیفیت پوشش مرتعی زیراشکوب در منطقۀ زاگرس مرکزی3213314326FAJournal Article20140121جنگلهای غرب ایران، از غنیترین منابع بیولوژیکی ایران بهشمار میروند و مراتع زیراشکوب این جنگلها که تأمینکنندۀ قسمت اعظم علوفۀ مورد نیاز دامهای عشایر و روستاییان است، این مناطق را به بزرگترین کانون دامداری ایران تبدیل کرده است. بنابراین تحقیق در مورد این جنگلها و پوشش گیاهی زیراشکوب آنها بسیار ضروری بهنظر میرسد. در این تحقیق، تأثیر پوشش درختی بر تولید و کیفیت پوشش گیاهی زیراشکوب، در منطقۀ ذخیرهگاه پشندگان ارزیابی شده است. عامل تولید در سه سطح سایۀ کامل (تصویر تاج)، سایه- آفتاب (سایهانداز) و آفتاب (باز) و عامل کیفیت در دو سطح زیراشکوب و ناحیۀ بدون تاج پوشش درخت، مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به پر تعداد بودن گونههای درختی بلوط ایرانی و کیکم در منطقه، نمونهبرداری در زیراشکوب این درختان صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که تأثیر تاجپوشش درختی بر تولید و کیفیت پوشش مرتعی زیراشکوب معنیدار است، بهاین ترتیب که تولید پوشش مرتعی خوشخوراک (کلاس 1و2) در زیراشکوب درختان کاهش پیدا کرد، ولی کیفیت علوفۀ خوشخوراک بررسیشده در این ناحیه افزایش یافت. به عبارت دیگر تأثیر پوشش تاجی اشکوب درختی بر تولید مرتعی زیراشکوب منفی و در مقابل بر کیفیت علوفه مثبت بوده است.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4326_e30eb38f0f7186543ee8166aac1a6e69.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Evaluation of height and diameter growth of indigenous and exotic poplar clones in one growing seasonارزیابی رویش ارتفاعی و قطری 15 کلن صنوبر بومی و غیر بومی در یک فصل رشد3333434327FAJournal Article20140121صنوبرها با تولید بیش از دو میلیون متر مکعب چوب در سال، نقش ارزندهای در تأمین منابع سلولزی و کاهش فشار بر جنگلهای طبیعی ایفا میکنند. در این تحقیق بهمنظور تعیین خصوصیات رویشی کلنهای جدید صنوبر در مقایسه با کلنهای قدیمی و بررسی روند رویش ارتفاعی و قطری در یک فصل رشد، قلمهها در قالب یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات البرز کرج کاشته شدند. ارتفاع و قطر یقۀ همۀ نهالها به ترتیب در فواصل 10 و 30 روزه در طول فصل رشد در سال اول اندازهگیری و مقادیر رویش نیز محاسبه شد. تجزیۀ واریانس برای تعیین وجود اختلاف معنیدار بین مؤلفهها انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از نظر رویش ارتفاعی بین کلنها، زمانها و اثر متقابل کلن در زمان در دورههای دهروزه اختلاف معنیدار در سطح یک درصد وجود دارد. آزمون دانکن دورۀ دهروزۀ منتهی به 10 تیر ماه را با 19 سانتیمتر رویش ارتفاعی در بالاترین و دورههای دهروزۀ مهر را در پایینترین رتبه قرار داد. کلنهای <em>Populus deltoides </em>63/8 و <em>P. deltoides </em>69/55بهترتیب با 13 و 5/11سانتیمتر رشد ارتفاعی در یک دورۀ دهروزه مقام اول و دوم را داشتند، ولی در پایان دورۀ رشد، کلن <em>P. x alborz1</em> با بیش از 2 متر ارتفاع مناسبترین وضعیت را داشت. از نظر رویش قطری در دورههای زمانی، ماه تیر با میانگین 5/3 میلیمتر بهترین زمان بود و بعد از آن بهترتیب ماههای مرداد و شهریور با 2 و 75/0 میلیمتر، قرار گرفتند. همانند رویش ارتفاعی، کلنهای <em>Populus deltoides </em>63/8 با حدود 3 میلیمتر در هر ماه مقام اول و بعد از آن کلن <em>P. deltoides</em> Marquette با 5/2 میلیمتر مقام بعدی و کلن <em>P. x Canadensis </em>robusta با کمتر از 8/0 میلیمتر در پایینترین رتبه قرار گرفت. از نظر قطر نهایی نیز همین وضعیت حاکم بود. بهعنوان نتیجهگیری کلی، در تیرماه بیشترین رویش ارتفاعی و قطری کلنها مشاهده شد که اهمیت آمادهسازی زمینههای رشد (آبیاری و وجین علفهای هرز) را در این مقطع زمانی برای دستیابی به رشد بیشتر نشان میدهد.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4327_08f71ce940d8af0a3dd27c9896e4103f.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Policy-making between institution, forest and water variables by path analysis method
(case study; Vezg watershed/ Kohgiloye va Boyerahmad province)تعیین و تحلیل مسیرهای سیاستگذاری میان سه متغیر نهاد، جنگل و آب در ناحیۀ رویشی زاگرس (مطالعۀ موردی حوضۀ آبخیز وزگ در استان کهگیلویه و بویراحمد)3453594328FAJournal Article20140121درهمتنیدگی و بههمپیوستگی عناصر اکولوژیک و انسانی در ناحیه رویشی زاگرس و ساختار نهادی دیرینۀ آن، تأکیدی بر لزوم سیاستگذاری و مدیریت جامع منابع طبیعی با محور قرار دادن نهادها در این ناحیه است. طی این پژوهش، بهمنظور تعیین و تحلیل مسیرهای سیاستگذاری میان سه متغیر "نهاد" (متغیر مستقل)، "مدیریت جنگل" (متغیر واسطه) و " آب" (متغیر وابسته) در ناحیۀ رویشی زاگرس، به بررسی ارتباطها میان این سه متغیر و روند تغییرات آنها در دامنۀ زمانی1370 تا 1386 پرداخته شد. برای جمعآوری دادههای مربوط به نهادهای رسمی و غیررسمی دولتی و مردمی مرتبط با منابع آب و جنگل، از روشهای پیمایشی استفاده شد. تعریف متغیرها و عملیاتی کردن آنها، تدوین پرسشنامه و تعیین روایی و پایایی، جمعآوری دادهها و تحلیل آماری آنها با استفاده از تحلیل مسیر، گامهای اصلی این پژوهش بودند. یافتهها نشان دادند در این دامنۀ زمانی، روند تغییرمنابع آب و جنگل حوضه رو به تخریب بود. همچنین سیاستها و اقدامات مدیریتی نهادها، دارای بیشترین تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر وضعیت منابع آب و جنگل بوده و نقطۀ شروع سه مسیر سیاستگذاری موجود میان این سه متغیر است. بنابراین باید نهادهای سیاستگذار، به ارتباط میان این سه متغیر و تأثیر تغییرات آنها بر هم توجه کنند و از سیاستگذاری و مدیریت یکجانبه و تکبعدی منابع آب و جنگل بپرهیزند.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4328_f3cfc080c77dbf0401e72f089a6c8d5f.pdfانجمن علمی جنگلبانی ایرانمجله جنگل ایران2008-61131420101101Study of molecular and morphological characteristics of seeds from forked and unforked beech (Fagus orientalis Lipsky) treesبررسی ویژگی های مولکولی و مورفولوژیکی بذور درختان بدفرم و خوشفرم راش (Fagus orientalis Lipsky) در راشستان های خزری3613774329FAJournal Article20140121در این پژوهش پنج ویژگی مورفولوژیکی و چهار لوکوس میکروساتلایتی پلیمورف برای بررسی تنوع و تمایز ژنتیکی و مورفولوژیکی600 بذر از شش جمعیت راش (<em>Fagus orientalis</em> Lipsky)، هر جمعیت 100 بذر از 10 درخت خوشفرم و بدفرم، بررسی شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد که میان نمونههای مختلف بذرهای راش تمام جمعیتها از نظر همۀ صفات اندازهگیریشده اختلاف معنیداری وجود دارد. درحالی که اختلاف صفات مورد بررسی در میان درختان خوشفرم و بدفرم در تودههای مختلف معنیدار نیست. گروهبندی جمعیتها یا گروههای درختان راش خوشفرم و بدفرم هر جمعیت بر اساس صفات مختلف فندقه و بذر، توسط آنالیز (UPGMA) و تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) انجام گرفت. هیچ روند کلینالی در گوناگونی ویژگیهای بذر و فندقه در بین فرمهای مختلف تنۀ درخت یا جمعیتهای رویشگاههای مختلف یافت نشد، بهطوریکه ضریب همبستگی بسیار ناچیزی بین ماتریسهای فاصلۀ مورفولوژیکی و جغرافیایی (002/0=R<sup>2</sup>، 270/0= <em>P</em>) که توسط آزمون Mantel محاسبه شده بود بهدست آمد. این نتایج نشان داد بر خلاف فرضیۀ ما، هیچ اکوتیپی در جنگلهای راش ایران براساس ویژگیهای مورفولوژیکی بذر و فندقه قابل شناسایی نیست. همچنین ساختار ژنتیکی جمعیتها براساس میانگین فاصلۀ ژنتیکی بذور هر درخت بررسی شد. بررسی ویژگیهای میکروساتلایتی تمایز جمعیتی متوسط ولی معنیداری (Fst: 13/0 تا 22/0) را میان خانوادههای درختان بدفرم و خوشفرم بهویژه در جمعیتهای اسالم و خیرود نشان داد که حاکی از وجود ساختار خویشاوندی متمایزی میان بذور ژنوتیپهای بدفرم و خوشفرم بود. از این گذشته وجود روند کلینال در ویژگیهای ژنتیکی بهوسیلۀ آزمون Mantel ثابت شد، بهطوریکه ضریب همبستگی بین ماتریسهای فاصلۀ ژنتیکی و جغرافیایی از نظر آماری معنیدار شد (136/0=R<sup>2</sup>، 04/0=<em>P</em>). ضریب همبستگی بسیار ناچیزی بین ماتریسهای فاصلۀ مورفولوژیکی و ژنتیکی (028/0=R<sup>2</sup>، 140/0=<em>P</em>) محاسبه شده بود که از نظر آماری معنیدار نشد. نتایج این پژوهش حاکی از ژنتیکی بودن بخشی از تفاوتهای فنوتیپی در فرم درخت است. بر این اساس میتوان گفت که ویژگیهای مورفولوژیکی کارایی کمتری از ویژگیهای ژنتیکی در بررسی روابط بین ژنوتیپها دارند.
https://www.ijf-isaforestry.ir/article_4329_f9ff995cc05b3ca87f6fed5e9fc4d1cb.pdf