نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
2
استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
3
دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
4
اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا، گیلان
10.22034/ijf.2024.392525.1924
چکیده
مقدمه: جنگلکاری از عوامل موثر بر چرخه آب است که می‌تواند کمیت و کیفیت باران را که از منابع ورود عناصر به بوم‌سازگان است، تغییر دهد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه عناصرغذایی کلسیم، منیزیم، پتاسیم و سدیم و نیز اسیدیته (pH) و هدایت الکتریکی (EC) باران با تاجبارش توده‌های طبیعی ممرز (Carpinus betulus L.) و دست‌کاشت کاج‌تدا (Pinus taeda L.) در غرب ناحیه رویشی هیرکانی (آستارا)، بود.
مواد و روش‌ها: نمونه‌گیری باران با استفاده از نه عدد و تاجبارش با 18 عدد جمع‌آوری‌کننده پلاستیکی که به ترتیب در فضای باز وزیر تاج‌پوشش هر یک از توده‌ها، نصب شده بودند، انجام شد. مقدار pH و EC با استفاده از EC متر و pH متر اندازه‌گیری شد. عناصرغذایی کلسیم و منیزیم با روش تیتراسیون و نیز عناصر پتاسیم و سدیم توسط دستگاه فلیم‌فتومتر در سه رخداد باران در طول فصل تابستان اندازه‌گیری شد. مقایسه میانگین‌‌ها با آزمون‌های ANOVAو LSD در سطح اطمینان 95 درصد انجام شد.
یافته‌ها: مقدار pH تاجبارش توده‌های ممرز در دو رخداد باران 7 و 8/6 و کاج‌تدا 4/6 و 6/6، با pH باران (6/6 و 1/7) اختلاف معنی‌دار نشان داد. ECتاجبارش توده‌های ممرز و کاج‌تدا در مقایسه با ECباران به ترتیب 4/126 درصد و 2/113 درصد افزایش یافت. مقدار کلسیم تاجبارش توده ممرز در سه رخداد باران به ترتیب 24، 6/19 و 5/12 قسمتدرمیلیون (میانگین: 7/18 قسمتدرمیلیون) و میزان کلسیم باران، 6/11، 7/6 و 2/6 (میانگین: 2/8 قسمتدرمیلیون) اندازه‌گیری شد و این اختلاف در هر سه رخداد معنی‌دار بود. منیزیم، کمترین تغییر معنی‌دار را در مقایسه با دیگر عناصر مورد تحقیق نشان داد. پتاسیم تاجبارش توده ممرز در باران تیر ماه (2/21 قسمتدرمیلیون) در مقایسه با باران (3/9 قسمتدرمیلیون)، 9/11 واحد افزایش داشت. مقدار سدیم تاجبارش (6/15 قسمتدرمیلیون) توده دست‌کاشت کاج‌تدا در رخداد اول با مقدار سدیم باران (3/9 قسمتدرمیلیون) اختلاف معنی‌دار نشان داد.
نتیجه‌گیری: پس از برخورد باران با توده طبیعی ممرز، در 85 تا 90 درصد نمونه‌های تاجبارش، عناصرغذایی و نیز اسیدیته و هدایتالکتریکی، در مقایسه با باران تغییر معنی‌دار مشاهده شد. در حالی که این درصد، برای توده دست‌کاشت کاج‌تدا، 70 تا 75 درصد بود. جایگزینی کاج‌تدا با ممرز، منجر به تغییر در 55 درصد نمونه‌های تاجبارش از حیث عناصرغذایی، اسیدیته و هدایتالکتریکی گردید. آگاهی از تغییر مقدار ورودی عناصرغذایی از طریق تاجبارش در انتخاب گونه مناسب برای جنگلکاری‌ها، ضروری است زیرا کاشت گونه‌های جدید در یک منطقه، علاوه بر تغییر در کمیت باران رسیده به کف جنگل، کیفیت آب باران را نیز تغییر می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Do replacement of a Pinus taeda man-made plantation with a Carpinus betulus natural stand in the Hyrcanian region alter the throughfall nutrient inputs?
نویسندگان [English]
-
Pedram Pourmokhtari
1
-
Pedram Attarod
2
-
Vahid Etemad
3
-
Turaj Safarkar
4
1
Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I. R. Iran
2
Professor, Dept. of Forestry and Forest Economics,, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I. R. Iran
3
Associate Professor, Dept. of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I. R. Iran
4
Astara Natural Resources and Watershed Bureau, Astara, Guilan, Iran.
چکیده [English]
Introduction: The aim of this research was to compare the nutrient elements, pH and EC of rainfall compared to TF of a natural stand of Carpinus betulus L. and a man-made Pinus taeda L. plantation located in the Hyrcanian region, Astara, north of Iran.
Materials and Methods: Rainfall and throughfall samplings were done using nine and 18 man-made plastic collectors installed randomly under the canopy and open space, respectively, of each stands. The amounts of EC and pH were measured using EC meter and pH meter. The nutrient amounts of calcium (Ca++) and magnesium (Mg++) measured by the Titration method and potassium (K+) and sodium (Na+) elements were measured by Flame photometer for three rainfall events during the summer season, 2022.
Results: pH in TF of Carpinus betulus stand was 7 and 6.8 and P. taeda 6.4 and 6.6 in two events which were significantly different from those measured for rainfall (6.6 and 7.1). EC of TF of C. betulus and Pinus taeda increased by 126.4 percent and 113.2 percent, respectively . The amounts of Ca++ in the TF of the C. betulus stand for three events were 24, 19.6 and 12.5 ppm (mean: 18.7 ppm), respectively, while for corresponding rainfall were measured 11.6, 6.7 and 6.2 (mean: 28.8 ppm), respectively, statically significant different for all events. Mg++ showed the least change compared to other nutrients elements. The amount of Na+ in TF of man-made P. taeda plantation in the first event (15.6) showed a significant difference with that of Na+ in rainfall (9.3 ppm).
Conclusion: When rainfall hits the canopy of the C. betulus natural stand, in 85 to 90% of the nutrients of throughfall samples of TF as well as the pH and EC were significantly changed compared to rainfall. However, this percentage of significant change was 70 to 75% for P. taeda man-mad plantation. In this way, replacement of C. betulus with P. taeda altered the nutrients elements of TF as well as pH and EC by 55%. Understanding the change in the amount of nutrients inputs to the forest ecosystems via TF is essential for choosing the appropriate species for the reforestation of degraded forests since planting new species in an area, in addition to changing the amount of rain that reaches the forest floor, it changes the quality of rainfall.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Astara
-
Natural Stand
-
Reforestation
-
Nutrients
-
Rainfall
)