نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری علوم جنگل، گروه علوم جنگل، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام
2
دانشیار گروه علوم جنگل، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام
3
استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
4
استادیار گروه معماری، دانشکدۀ فنی، دانشگاه ایلام، ایلام
5
دانشیار گروه علوم زیستی، دانشگاه نروژ، نروژ
چکیده
درآمد حاصل از جنگل سهم بزرگی از درآمد کل خانوار در بسیاری از جوامع جنگل‌نشین زاگرس است. هدف این پژوهش، بررسی وابستگی معیشتی جنگل‌نشینان به منابع جنگلی در منطقۀ همیان- ضرون شهرستان کوهدشت در زاگرس مرکزی است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 215 خانوار در 30 روستای منطقه به‌دست آمد. انتخاب نمونه‌ها در هر روستا با نمونه‌گیری تصادفی انجام گرفت. داده‌های اجتماعی - اقتصادی با پرسشنامه، مصاحبۀ شفاهی با مردم و مشاهدۀ مستقیم در سال 1396 جمع‌آوری شدند. ابتدا تأثیر درآمد حاصل از جنگل در اقتصاد خانوار برآورد شده و سپس خط فقر و شاخص‌های فقر و نابرابری درآمدی و رفاه اجتماعی شامل: نسبت سرشمار، شکاف فقر، فوستر، گریر و توربک، آمارتیاسن، ضریب جینی و سطح رفاه اجتماعی خانوارها با و بدون در نظر گرفتن درآمد حاصل از جنگل محاسبه شد. عوامل مؤثر بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل با تحلیل رگرسیون چندگانه بررسی شد. نتایج نشان داد که خانوارهای جنگل‌نشین 9/34 درصد از درآمد خالص سالیانۀ خود را از جنگل به‌دست می‌آورند. با حذف درآمد جنگل، همۀ شاخص‌های فقر و ضریب جینی افزایش و سطح رفاه اجتماعی خانوارها کاهش یافته است. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که بعد خانوار و ارزش دام‌های خانوار با اثر مثبت و فاصله از جنگل، درآمد کشاورزی و درآمدهای خارج از مزرعۀ خانوار با اثر منفی بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل معنی‌دار شدند. با توجه به این عوامل می‌توان به تعادل بین بهبود معیشت خانوارهای فقیر روستایی و عشایر و بهره‌برداری پایدار از منابع جنگلی دست یافت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation on the forest role in livelihood of rural and nomadic households in Kouhdasht City
نویسندگان [English]
-
Z. Pirmohammadi
1
-
A. Mahdavi
2
-
M. A. Hemmat
3
-
M. Celavazi
4
-
A. Soltani
5
1
Ph.D Student of Forestry, Department of Forest Sciences, Agricultural Faculty, University of Ilam, Ilam, I. R. Iran
2
Associate Professor, Department of Forest Sciences, Agricultural Faculty, University of Ilam, Ilam, I. R. Iran
3
Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, I. R. Iran
4
Assistant Professor, Department of Forest Sciences, Architecture Faculty, University of Ilam, Ilam, I. R. Iran
5
Associated Professor, Norwegian university of Life Sciences and University collese sognag Fjordan, Norway
چکیده [English]
Forest income occupies a significant proportion of total household income for many dweller communities in Zagros forests. The aim of this study was to investigate the livelihood dependence on forest in the Homian-Zaron area of Kouhdasht city in central Zagros. The sample size according to Cochran's formula was estimated 215 households in 30 villages. The households in each village were selected through random sampling. The socio-economic data of household was collected through a questionnaire, oral interviews with people and direct observations in 2018. First, the impact of forest income on household economy was estimated and then the poverty line and poverty indices including headcount ratio, poverty gap, Foster- Greer-Thorbecke (FGT), Sen, Gini coefficient and level social welfare of households with and without forest income were calculated. Multiple regression was used to analyze the socio-economic factors influencing the economic dependence of households on forest. The result showed that households earn 34.91% of their total net income from forest. With the elimination of forest income, all poverty indices and Gini coefficient were increased and the level of household social welfare was decreased. The results of regression analysis indicated that household size and livestock value were positively and distance from forest, agricultural income and off-farm income were negatively significant and correlated with household economic dependence on forest. The research findings show that focusing on these factors can achieve a balance between improving livelihoods of poor rural and nomadic households and sustainable utilization of forest.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Forest dwellers
-
Homian–Zaron
-
Lorestan
-
Poverty and inequality indices
)