اثرهای اجرای عملیات بیشه‌زراعی در جنگل‌های بلوط ایرانی؛ جنبه‌های سودآوری مالی و حفاظت خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 دانشجوی دکتری جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

4 دانشیار گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

5 استاد بازنشستۀ گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

6 استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

عملیات بیشه‌زراعی در جنگل‌های زاگرس از دیرباز رواج داشته است. کشت زیر اشکوب گیاهان چندساله مانند آنغوزه به‌جای زراعت گیاهان یکساله مانند گندم به کاهش هدررفت خاک کمک می‌کند. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی سودآوری و هدررفت خاک در دو عملیات بیشه‌زراعی جنگل- گندم و جنگل- آنغوزه در منطقۀ تنگ‌سرخ استان کهگیلویه و بویراحمد صورت گرفت. برای ارزیابی سودآوری از نمودار جریان پول نقد، ارزش مورد انتظار زمین، معیار ارزش یکنواخت سالانه و نرخ سالانۀ بازدهی سرمایه استفاده شد. مقدار هدررفت خاک به کمک معادلۀ جهانی هدررفت خاک و بر‌مبنای فرسایندگی باران، فرسایش‌پذیری، طول و درجۀ شیب و نیز نوع مدیریت پوشش گیاهی محاسبه شد. داده‌های حفاظت خاک در واحدهای شکل زمین اندازه‌گیری/ جمع‌آوری شد. نمونه‌های خاک در دو عمق 30-0 و 50-30 سانتی‌متری خاک از واحدهای شکل زمین موجود در گسترۀ هر عملیات برداشت شد. اطلاعات اقتصادی به روش سرشماری کشاورزان و با پرسشنامۀ نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که نرخ سالانۀ بازدهی سرمایه عملیات جنگل- آنغوزه به قیمت‌های جاری سال 1393، (6/32 درصد) با فاصلۀ زیاد بیش از عملیات جنگل- گندم (7- درصد) است. نتایج همچنین نشان داد که متوسط هدررفت خاک در عملیات جنگل- گندم (6/18 تن در هکتار در سال) 6/6 برابر عملیات جنگل- آنغوزه (8/2 تن در هکتار در سال) است. پژوهش‌های آتی روشن خواهد کرد که چرا کشاورزان به اجرای عملیات زیان‌ده جنگل- گندم ادامه می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Agroforestry Practices on Persian oak forests (Quercus brantii) in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province; Financial Profitability and Soil Conservation aspects

نویسندگان [English]

  • S.M. Heshmatol Vaezin 1
  • M. Ghahramani 2
  • M. Moftakhar Juybari 3
  • A.A. Nazari Samani 4
  • T. Shamekhi 5
  • M. Avatefi Hemmat 6
1 Associate Prof., Forestry and forest economic, Facululty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj
2 2Graduate of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj
3 Ph.D. Student of Forestry and Forest Economics, University of Tehran, Karaj
4 Associate Prof., Dept. of Arid & Mountainous Region Reclamation, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj
5 Retired Prof., Forestry and forest economic, Facululty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj
6 Assistant Prof., Forestry and forest economic, Facululty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj
چکیده [English]

Agroforestry has been implementing for a long time in Zagros forests. Understory cultivation of Cultivating perennial plants (such as Ferula assa-foetida) rather than annual plants (such as Triticum spp) may help to reduce the soil loss. This research aims to evaluate the financial profitability and soil loss resulting from two alternative agroforestry practices of forest-asafoetida and forest-wheat in Tang-sorkh region of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province. Financial analysis was performed using a cash flow diagram, land expectation value (LEV), equivalent annual value (EAV) and annualized return on investment (ROI) criteria. The annual soil loss was calculated using a universal soil loss equation based on rainfall erosivity, erodibility, the length, and the slope of the land, as well as the type of vegetation management. The soil conservation data were collected and measured in landform units. The soil samples were collected at (0-30cm) and (30-50cm) of landform units within the agroforestry practices areas. Economic information was compiled using the farmers' census method and the semi-structured questionnaire. The results showed that the annualized ROI in the forest- Asafoetida practice (32.6 %) is by far much higher than forest-wheat practice (-7 %). In addition, the results indicated that the average of soil erosion in forest-wheat practice (18.5 t ha-1 yr-1) is 6.6 times higher than the forest-assafoetida practice (2.8 t ha-1 yr-1). Future research will explain why farmers continue to apply loss-making forest-wheat practice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Annualized return on investment (ROI)
  • Asafoetida
  • Soil loss
  • Understory cultivation
  • Wheat

مراجع

Cerda, R., Deheuvels, O., Calvache, D., Niehaus, L., Saenz, Y., Kent, J., Vilchez, S., Villota, A., Martinez, C., & Somarriba, E. (2014). Contribution of cocoa agroforestry systems to family income and domestic consumption: looking toward intensification. Agroforestry systems, 88(6), 957-981.
Chen, C., Liu, W., Wu, J., Jiang, X., & Zhu, X. (2019). Can intercropping with the cash crop help improve the soil physico-chemical properties of rubber plantations. Geoderma, 335, 149-160.
Chundawat, B.S., & Gautam, S.K. (1993). Textbook of Agroforestry (T. Shamekhi Trans.). Tehran: Tehran University Press.
Foster, G.R., Terrence, E.T., & Renard, K.G. (2003). Comparison of the USLE, RUSLE1.06c, and RUSLE2 for application to highly disturbed lands. Proceedings First interagency conference on research in watersheds, Benson, USA, 27(30), 154-160.
Freibauer, A., Rounsevell, M.D.A., Smith, P., & Verhagen, J. (2004). Carbon sequestration in the agricultural soils of Europe. Geoderma, 122(1), 1-23.
Guo, Z., Zhang, Y., Deegen, P., & Uibrig, H. (2006). Economic analyses of rubber and tea Plantations and rubber-tea intercropping in Hainan, China. Agroforestry Systems, 66(2), 117-127.
Havaee, Sh., Ayoubi, S., & Mosaddeghi, M.R. (2014). Surface shear strength modeling using soil and environmental attributes in landscape scale (Semirom district, Isfahan province). Journal of water and soil, 28(2), 319-329.
Heshmatol Vaezin, S.M., & Peyron, J.L. (2007). Extension of the Faustman formula for tree economic calculations; illustrations in the case of beech forest in the North-East of France. Iranian journal of forest and poplar research, 15(2), 181-194.
Heshmatol Vaezin, S.M., Peyron, J.L., & Lecocq,  F. (2009). A simple generalization of the Faustmann formula to tree level. Canadian Journal of Forest Research, 39(4), 699–711.
Kalantari, Kh. (2012). Data processing and analysis in socio-economic research. Tehran: Tehran University Press.
Khoshakhlagh, R., Farahmand, Sh., Gharakhani, S., & Gharakhani Dehsorkhi, S. (2017). An estimation of housing supply function for urban and rural areas in Isfahan province (1991-2011). Journal of Urban Economics, 1(1), 37-53.
Mahdavi, M. (2013). Applied hydrology. Tehran: Tehran University Press.
Nikkami, D. (2012). Investigating and determining the most appropriate rain erosion index in different regions of Iran. Tehran: Soil Conservation and Watershed Management Research Institute.
Nye, P.H. (1981). Changes of PH across the Rhizosphere induced by roots. Journal of Plant and Soil, 61(1-2), 7-26.
Oskoonejad, M.M. (2006). Engineering economy. Tehran: Amirkabir University.
Owliaie, H.R., Adhami, E., Faraji, H., & Fayyaz, P. (2011). Influence of Oak (Quercus brantii Lindl.) on selected soil properties of Oak forests in Yasouj region. Journal of Water and Soil Science, 15(56), 193-207.
Refahi, H. (2006). Water erosion and soil conservation. Tehran: Tehran University Press.
Rousta, T. (2018). Estimating Economic Value of soil Conservation and Water Retention/Storage in Tangh Shoul Oak Forests, Kamfirouz, Fars Province. Ph D. Dissertation in Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resource, University of Tehran, Iran, 129 p.
Sarhadipour, S., Naghavi, M.R., Baghizadeh, A., & Hasani D. (2015). Genetic diversity of Ferula assa-foetida L. germlasm using RAPD analysis in southeast of Iran. Eco-phytochemical Journal of Medical Plants, 2(4), 72-82.
Rasul, G., & Thapa G.B., (2006). Financial and economic suitability of agroforestry as an alternative to shifting cultivation: The case of the Chittagong Hill Tracts, Bangladesh. Agricultural Systems, 91 (29-50).
Schulp, C.J.E., Nabuurs, G.J., & Verburg, P.H. (2008). Future carbon sequestration in Europe-effects of land use change. Agriculture, Ecosystems and Environment, 127(3-4), 251-264.
Sun, D., Zhang, W., Lin, Y., Liu, Z., Shen, W., Zhou, L., Rao, X., Liu, S., Gai, X., He, D., & Fu, S. (2018). Soil erosion and water retention varies with plantation type and age. Journal of Forest Ecology and Management, 422, 1–10.
Wischmeier, W.H., & Smith, D.D. (1978). Predicting rainfall erosion losses: a guide to conservation planning. US: Science and Education Administration, Department of Agriculture Press.
 
مجله جنگل ایران
دوره 13، شماره 4
اسفند 1400
صفحه 394-379

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 05 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 31 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار